Siedziba Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku. Fot. PAP/A. Warżawa
Unikalne materiały filmowe, zawierające zapis ważnych wydarzeń z życia opozycji antykomunistycznej w latach 80. ub. wieku autorstwa Video Studio Gdańsk, trafiły do archiwum Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.
Spotkanie z udziałem dziennikarzy poświęcone przeniesieniu filmowego zbioru odbyło się w poniedziałek w siedzibie Europejskiego Centrum Solidarności.
Kolekcja filmowa została przekazana ECS w depozycie przez Fundację Archiwum Filmowe „Drogi do niepodległości”.
Zdaniem dyrektora ECS Basila Kerskiego, zbiory fundacji mają bezcenny charakter. "O ich wyjątkowej wartości przekonaliśmy się już wcześniej, szukając atrakcyjnych materiałów przy tworzeniu naszej wystawy stałej” – stwierdził.
„Dzięki tym zbiorom ta ostatnia klasyczna rewolucja słowa drukowanego na papierze znalazła się w atrakcyjnym, szczególnie dla młodych ludzi, świecie obrazków. Nie znam podobnego materiału filmowego, który powstałby w tak systematyczny sposób w latach 80. w Europie – z podziemia, dla podziemia i dla opinii światowej” – ocenił Kerski.
Prezes Fundacji Archiwum Filmowe (FAF) Jacek Borzych wyjaśnił, że udało się do tej pory zdigitalizować 2043 archiwalne kasety.
„Do archiwizacji cyfrowej pozostało jeszcze 600 kaset nagranych w analogowym systemie U-matic - najstarszych w kolekcji - oraz 5,5 tysiąca taśm typu Beta, nagranych na początku lat 90. XX wieku” – objaśnił szef FAF.
Jak zaznaczył, wszystkie te taśmy potrzebują pilnego utrwalenia w formie cyfrowej. "Czas działa na ich niekorzyść, gorzej niż w przypadku taśmy filmowej, tracimy je bezpowrotnie. We Francji czy w Niemczech proces digitalizacji materiałów dokumentalnych zapisanych na kasetach zakończono 15–20 lat temu. To ostatni dzwonek" - nadmienił.
Borzych odczytał w tej sprawie otwarty apel Fundacji Archiwum Filmowe. "Liczymy na zainteresowanie i pomoc. Ratujemy cenny dorobek kultury. Chcemy zachować i przekazać prawdę o ludziach i wydarzeniach tamtych heroicznych lat. Uchronić od zapomnienia jeden z najważniejszych momentów w historii Polski, Europy i świata XX wieku, a w tej historii także nas samych" - brzmi fragment apelu.
W zbiorach znajdują się m.in. materiały archiwalne dokumentujące I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w 1981 r., publiczne wystąpienia Lecha Wałęsy, ostatnie posiedzenie Komisji Krajowej „S” na dzień przed wprowadzeniem stanu wojennego, strajki w 1988 r., obrady Okrągłego Stołu oraz wybory czerwcowe w 1989 r. Liczne materiały stanowią również zapis życia codziennego Polaków w latach 80. oraz na początku polskiej transformacji ustrojowej.
Historia niezależnej od władz komunistycznych telewizji rozpoczęła się jesienią 1981 roku podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność", kiedy to Międzynarodowa Konfederacja Wolnych Związków Zawodowych ofiarowała "S" profesjonalną kamerę telewizyjną, zestaw montażowy i sto kaset. Tak rozpoczęła działalność Agencja Telewizyjna Solidarność, nazywana telewizją BIPS, czyli Biura Informacyjno-Prasowego Solidarności.
13 grudnia 1981 r. związkowa kamera musiała zejść do podziemia. Odtąd używana była głównie do rejestrowania ulicznych protestów i tajnych spotkań władz, zdelegalizowanej po wprowadzeniu stanu wojennego, Solidarności.
Od 1984 r. telewizja była pod ochronnym parasolem Kościoła Katolickiego i docierała w miejsca dla innych ekip niedostępne. Działała jako Duszpasterski Ośrodek Dokumentacji i Rozpowszechniania Video, następnie zaś pod szyldem Dział Dokumentacji i Pomocy Duszpasterskiej Video, wspierany przez biskupa gdańskiego.
Odzyskanie niepodległości zaowocowało powołaniem Fundacji Filmów i Programów Katolickich Video Studio Gdańsk, która stała się kontynuacją działalności Agencji Telewizyjnej Solidarność.
Założona w 2004 r. Fundacja Archiwum Filmowe „Drogi do niepodległości” ma za zadanie skatalogować i zachować przed zniszczeniem kilka tysięcy kaset wideo z zapisem różnych wydarzeń od 1981 r. posiadanych przez Video Studio Gdańsk, pierwszego niezależnego producenta filmowego i telewizyjnego w Polsce. (PAP)
rop/ agz/
