Uroczystości upamiętniające żołnierzy gen. Władysława Andersa, którzy polegli w bitwie o Monte Cassino odbędą się w sobotę w San Vittore del Lazio we Włoszech. W ceremonii odsłonięcia nowego miejsca pamięci udział wezmą m.in. minister kultury i weterani walk.
"Bitwa o Monte Cassino nie jest tylko jednym z wielu zwycięstw w naszej historii, ale jest uznawana, przy szerokiej akceptacji społecznej, za największe polskie zwycięstwo w drugiej wojnie światowej. Zdobycie przez Polaków Monte Cassino jest również symbolem wszystkich zwycięskich bitew polskich w tamtej wojnie" - powiedział w piątek PAP sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Krzysztof Kunert.
Rada, która jest organizatorem uroczystości, wybudowała w San Vittore del Lazio, miasteczku leżącym kilka kilometrów od Monte Cassino, pomnik poświęcony znajdującemu się tam w latach 1944-1945 cmentarzowi ok. 500 polskich żołnierzy. Była to jedna z dwóch pierwszych tymczasowych nekropolii (druga była w miejscowości Acquafondata), gdzie chowano poległych pod Monte Cassino.
"To miejsce jest uświęcone polską krwią i tak jest traktowane nie tylko przez nas, ale również przez miejscową ludność. Trzeba pamiętać, że od początku kampanii włoskiej polscy żołnierze byli traktowani we Włoszech nie jako zdobywcy, ale jako wyzwoliciele" - podkreślił Kunert. Przypomniał też, że pochowani w San Vittore del Lazio żołnierze służyli w 3. Dywizji Strzelców Karpackich oraz 2. Brygadzie Pancernej II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa.
Głównym akcentem nowego miejsca pamięci, które w sobotę uroczyście odsłonią weterani walk, a także delegacja państwowa, w tym minister kultury Małgorzata Omilanowska, jest oryginalny krzyż z 1944 r. lub 1945 r. wykonany z łusek pocisków artyleryjskich. Przed krzyżem znajduje się rzeźba orła z białego marmuru nawiązująca do godła Wojska Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także znaki rozpoznawcze 3. Dywizji Strzelców Karpackich oraz 2. Brygady Pancernej. W pobliżu krzyża umieszczono także tablice epitafijne w językach polskim i włoskim.
W odsłonięciu monumentu weźmie udział ponad 150-osobowa delegacja z Polski, m.in. weterani walk sprzed 70. lat, w tym ze Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie "Karpatczycy", którzy pragną oddać hołd swoim kolegom. Wśród delegatów, poza minister kultury, będą również wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, przedstawiciele Kancelarii Prezydenta, Ministerstwa Obrony Narodowej, Biura Bezpieczeństwa Narodowego, a także Wojska Polskiego.
Pod przewodnictwem biskupa polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka odbędzie się uroczystość poświęcenia i odsłonięcia monumentu. Przy wojskowej asyście honorowej odbędzie się apel poległych, zostaną złożone kwiaty i wieńce. Planowane jest również zwiedzanie okolicznościowej wystawy, złożenie wieńców przed miejscowym pomnikiem ofiar cywilnych i wojskowych, a także pokaz musztry paradnej i koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego.
W niedzielę polska delegacja uda się na spotkanie z opatem Monte Cassino o. Donato Ogliari. Następnie odbędzie się msza św. w kaplicy opactwa i złożenie wieńców na Polskim Cmentarzu Wojennym. Powrót do Warszawy zaplanowano w niedzielę wieczorem.
W San Vittore del Lazio, przy jednym z dwóch szlaków bitewnych i komunikacyjnych nazywanych "Drogą do Piekieł", prowadzących na pole walki o Monte Cassino, w połowie maja 1944 roku ulokowano miejsce tymczasowego pochówku poległych żołnierzy. Prowizoryczny, tymczasowy cmentarz powstał przy XV–wiecznym kościółku Santa Maria del Soccorso. W 1945 r. szczątki żołnierzy zostały przeniesione na Cmentarz Monte Cassino.
Monte Cassino wraz z znajdującym się na wzgórzu klasztorem benedyktynów było w czasie drugiej wojny światowej kluczową niemiecką pozycją obronną na tzw. linii Gustawa, mającą uniemożliwić aliantom zdobycie Rzymu. 18 maja 1944 r. po niezwykle zaciętych walkach zdobył je 2. Korpus Polski dowodzony przez gen. Władysława Andersa. W bitwie zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych. (PAP)
nno/ agz/
