Udzielanie licencji na utwory chronione ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych było głównym tematem VI Forum Prawa Autorskiego, które w środę odbyło się w Warszawie. W ocenie części ekspertów należy ujednoznacznić przepisy dot. umów prawnoautorskich.
"Obecny stan odnoszący się do prawa umów autorskich wydaje się wykraczać poza racjonalne granice niepewności prawnej. Mamy tu do czynienia z szeregiem komplikacji związanych z niejasnym stosunkiem przepisów ustawy do ogólnych zasad kodeksu cywilnego, a także z niejasną wykładnią niektórych pojęć np. autora" - podkreślił otwierając spotkanie dr Tomasz Targosz z Katedry Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ponadto - jak zauważył ekspert - praktyka zawierania umów pokazuje, że rozwiązania, które miały chronić twórców jako z reguły słabszą stronę umów nie sprawdziły się; czasem działają też na ich niekorzyść. "To dlatego, że strona przeciwna (m.in. dystrybutorzy utworów - PAP), która ma silniejszą pozycję negocjacyjną nie zadowala się np. umową licencyjną, tylko domaga się przeniesienia praw (majątkowych - PAP)" - tłumaczył Targosz.
"Obecny stan odnoszący się do prawa umów autorskich wydaje się wykraczać poza racjonalne granice niepewności prawnej. Mamy tu do czynienia z szeregiem komplikacji związanych z niejasnym stosunkiem przepisów ustawy do ogólnych zasad kodeksu cywilnego, a także z niejasną wykładnią niektórych pojęć np. autora" - podkreślił otwierając spotkanie dr Tomasz Targosz z Katedry Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Do wzięcia udziału w forum, które zorganizowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zaproszono ok. 80 podmiotów - przedstawicieli środowisk twórczych, organizacji zbiorowego zarządzania, izb gospodarczych, instytucji kultury oraz użytkowników i organizacji pozarządowych, których działania związane są z prawem autorskim. Dyskusja, która będzie kontynuowana także w pisemnej formie, ma pokazać czy zmiany w systemach licencyjnych są konieczne.
"Ministerstwo kultury ma obowiązek wspierać i chronić polską twórczość, ale z drugiej strony musimy pamiętać też o tym, że są osoby, które z tej twórczości korzystają, chcą dzięki niej się rozwijać, czy nią po prostu handlować. I musimy te racje wyważać. W gruncie rzeczy ta sprzeczność interesów obu stron jest pozorna, dlatego że twórcy potrzebują tych, którzy będą twórczość redystrybuować i tych, którzy będą z niej korzystać. A ci, którzy korzystają i redystrybuują potrzebują twórczości. Pamiętajmy, że system prawa autorskiego nie jest nastawiony na konflikt, ale na negocjacje i współpracę" - powiedział PAP Karol Kościński, dyrektor Departamentu Własności Intelektualnej i Mediów w MKiDN.
Według niego, warto się zastanowić, czy pewne ograniczenia w swobodzie umów, które w ustawie o prawie autorskim dotyczą przejścia autorskich praw majątkowych są uzasadnione, a jeśli tak, to w jakim zakresie. Zwrócił również uwagę, że np. podmiot, który uzyskuje licencję na wykorzystanie danego utworu musi mieć pewność prawną, że może w odpowiedni sposób z niego korzystać. A z tym bywają problemy, gdy np. licencjodawca się zmienia.
"W przyszłości chcielibyśmy się również zastanowić nad ewentualnym wprowadzeniem w Polsce rozszerzonych zbiorowych licencji. To są takie systemy, które pojawiły się w krajach skandynawskich, coraz częściej są też w innych krajach europejskich. Ułatwiają one obrót licencyjny i pozwalają na licencjonowanie np. utworów osieroconych, czy utworów, które nie są dostępne w handlu szerzej niż tylko dla podmiotów instytucjonalnych" - dodał Kościński.
Uczestnicy forum dyskutowali m.in. o uregulowaniu w ustawie o prawie autorskim typów umów najczęściej występujących w obrocie prawnoautorskim, a także o zakresie uprawnień licencyjnych dla podmiotów, które są zamawiającymi w ramach umowy o dzieło. Inne zagadnienie dotyczyło np. prawa do wypowiedzenia umowy przez licencjodawcę w momencie, gdy licencjobiorca nie eksploatuje praw lub korzysta z nich jedynie w ograniczonym zakresie w stosunku do nabytej licencji.
Forum Prawa Autorskiego to powołana w 2013 r. platforma dyskusji o zagadnieniach związanych z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wśród dotychczasowych efektów prac forum jest przygotowany przez ministerstwo kultury projekt nowelizacji ustawy o prawie autorskim, którego konsultacje międzyresortowe i społeczne zakończyły się w ubiegłym tygodniu. Nowe przepisy mają m.in. umożliwić instytucjom kultury korzystanie z tzw. utworów osieroconych. Projekt dotyczy też wynagradzania twórców, których książki wypożyczane są przez biblioteki publiczne oraz dozwolonego użytku publicznego, w tym prawa do cytatu. (PAP)
nno/ pz/
