Sowiecki czołg w centrum Budapesztu. XI 1956 r. Fot. PAP/CAF/W. Janik
Internetową bazę danych zawierającą zachowane fotografie i nagrania filmowe z wydarzeń rewolucji węgierskiej 1956 r. zaprezentowała w środę Krajowa Biblioteka im. Istvana Szechenyiego w Budapeszcie.
Goście strony klikając na mapę mogą sprawdzić, jakie zdjęcia i filmy mające związek z danym miejscem się zachowały, mogą także wysłuchać archiwalnych audycji węgierskiej sekcji Rada Wolna Europa. W przypadku każdego zdjęcia i filmu zaznaczono konkretne miejsce, gdzie zostały wykonane.
Jak podkreślił dyrektor Biblioteki Laszlo Tueske, zamieszczone w bazie magyaroktober.hu kilka tysięcy zdjęć wykonanych podczas rewolucji, a także krótsze i dłuższe nagrania filmowe i dźwiękowe mogą się przyczynić do wiarygodnego odtworzenia i lepszego poznania ówczesnych wydarzeń.
Historyczka Iren Simandi powiedziała, że w 2001 r. Biblioteka otrzymała 311 90-minutowych kaset z nagraniami węgierskiej sekcji Radia Wolna Europa z 1956 r.
Zamieszczone w bazie magyaroktober.hu kilka tysięcy zdjęć wykonanych podczas rewolucji, a także krótsze i dłuższe nagrania filmowe i dźwiękowe mogą się przyczynić do wiarygodnego odtworzenia i lepszego poznania ówczesnych wydarzeń - podkreślił dyrektor Biblioteki Laszlo Tueske.
Jak podkreślił Tueske, nagrania dokonane między 22 października a 12 listopada 1956 r. dają możliwość prześledzenia z dokładnością co do minuty, jakie wiadomości na temat węgierskich wydarzeń docierały do odbiorców. Nagrania można ścignąć ze strony i swobodnie wykorzystywać. Przy każdym można też przeczytać tekst wypowiadany na antenie.
Badaczka z Biblioteki Luca Kanak podkreśliła, że początkowo wydarzenia w Budapeszcie rejestrowali tylko węgierscy filmowcy, ale później przybyły na Węgry także ekipy m.in. z Austrii, Polski, Wielkiej Brytanii i USA. Jak dodała, w uruchomionej bazie zamieszczono nie tylko nagrania z Budapesztu, ale także np. przedstawiające węgierskich uchodźców przekraczających granicę. Obecnie w bazie znajduje się 8 godzin nagrań w ponad 700 fragmentach.
Kanak dodała, że w przypadku części zdjęć i nagrań nie udało się jeszcze zidentyfikować miejsca albo osób. Internauci mogą je obejrzeć i pomóc w określeniu, gdzie zostały wykonane.
W planach jest przygotowanie angielskojęzycznej wersji bazy, a także wzbogacenie jej o materiały pisane, osobiste wspomnienia, wycinki z prasy, ulotki itp.
Rewolucja węgierska wybuchła 23 października 1956 r. Domagano się przywrócenia wolności słowa i innych swobód obywatelskich oraz pełnej niezależności od ZSRR. Podczas powstania rząd premiera Imre Nagya anulował system jednopartyjny i ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego. Rozpoczęta 4 listopada interwencja wojsk sowieckich w ciągu kilku tygodni krwawo stłumiła powstanie. Władzę na Węgrzech przejął wówczas marionetkowy rząd Janosa Kadara.
Represje wobec uczestników węgierskiego powstania trwały jeszcze długo po ostatecznym zdławieniu wolnościowego zrywu. W walkach zginęło ponad 2,5 tys. osób. Po upadku powstania kilkaset osób stracono, tysiące trafiły do więzień, a ponad 200 tys. ludzi wyemigrowało.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ mmp/ mc/
