Jan Matejko. Poczet królów i książąt polskich. Bolesław Wstydliwy. Fot. PAP/Reprodukcja
Krakowianie będą mogli w sobotę zobaczyć oryginalny akt lokacyjny miasta z 1257 r. Jego pokaz to jedno z wydarzeń obchodów Święta Miasta. Dokument będzie prezentowany w Archiwum Narodowym przy ul. Siennej od godz. 12 do 19. Akt lokacyjny miasta Krakowa został wydany dnia 5 czerwica 1257 r. w Koperni pod Krakowem, a wystawiony przez księcia krakowskiego i sandomierskiego Bolesława Wstydliwego z matką Grzymisławą i żoną Kingą.
To jeden z najstarszych i najcenniejszych obiektów przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie. Spośród pięciu pieczęci, jakim był opatrzony zachowały się dwie: kasztelana krakowskiego i wojewody krakowskiego. Do naszych czasów nie dotrwały pieczęcie: księcia, biskupa krakowskiego oraz kapituły krakowskiej.
Na mocy tego dokumentu Kraków został lokowany na prawie magdeburskim na wzór Wrocławia. Stawał się gminą samorządową, na czele której stał wójt wraz z wybieraną wśród mieszczan ławą. W mieście funkcjonowała Rada Miejska kierowana przez burmistrza, wybieranego spośród jej członków. Władze nie tylko administrowały miastem, ale też pełniły funkcje sądownicze.
Akt lokacyjny wymienia liczne przywileje i nadania, które uzyskali zarówno wójtowie, jak i cała gmina miejska. Lokacja wprowadziła nowe założenia urbanistyczne i architektoniczne, wytyczono wówczas istniejący do dziś plan zabudowy Krakowa, z największym wśród miast średniowiecznych rynkiem pośrodku i odchodzącymi od niego ulicami.
Dokument spisany jest odręcznie w języku łacińskim na pergaminie. Znany i przebadany przez historyków nie był dotąd poddawany kompleksowej analizie zachowania przez konserwatorów.
Wiosną tego roku powołana została komisja ekspertów z dziedziny konserwacji i historii, którzy określą stan zachowania dokumentu, przeprowadzą jego badania fizyczne i chemiczne oraz opracują założenia do optymalnego sposobu przechowywania i prezentacji dokumentu. W maju sporządzona została dokumentacja fotograficzna i pobrano pierwsze próbki do badań.
Akt lokacyjny Krakowa jako obiekt o szczególnym znaczeniu historycznym został zgłoszony do wpisu na Krajową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”. W pierwszej edycji umieszczone zostanie na niej dziesięć najcenniejszych dla polskiego dziedzictwa kulturowego dokumentów. (PAP)
wos/ mhr/
