Ukrywana przez śp. Marię i Stanisława Dudków z Odrzykonia k. Krosna w czasie Holokaustu Cipora Reem-Beer (2L) uczestniczy w spotkaniu rodziny Ratujących z rodziną Ratowanych w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Fot. PAP/D. Delmanowicz
W Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej k. Łańcuta (Podkarpackie) w sobotę rodzina ratujących Żydów podczas niemieckiej okupacji spotkała się z rodziną ratowanych.
"Przyjechała Cipora Reem-Beer, w czasie Holokaustu ukrywana przez nieżyjących już Marię i Stanisława Dudków z Odrzykonia k. Krosna. Towarzyszyli jej najbliżsi krewni oraz 80-osobowa grupa młodzieży szkolnej z Izraela. Wspólnie uhonorowali polska rodzinę, dzięki, której Reem-Beer przetrwała niemiecką okupację" – powiedziała PAP dyrektor muzeum dr Anna Stróż-Pawłowska.
W Markowej otwarto Sad Pamięci Polaków ratujących Żydów
W trakcie spotkania przygotowanego przez rodzinę ratowanych przypomniano historię małżeństwa Dudków. Przekazano list gratulacyjny oraz zaprezentowano specjalnie stworzony z tej okazji poemat. Całość uświetnił utwór muzyczny przygotowany przez izraelską młodzież. "Spotkanie było wyjątkową lekcją historii opowiadanej z perspektywy własnego doświadczenia, w obecności potomków ratujących i ratowanych" – zauważyła dr Stróż-Pawłowska.
Do Markowej Reem-Beer przyjechała z dwiema córkami i dwoma synami oraz wnukami. Rodzinę Dudków reprezentowały trzy osoby. Po spotkaniu rodzina Reem-Beer pojechała na grób małżeństwa Dudków na cmentarzu w Odrzykoniu.
Cipora Reem-Beer straciła w Holokauście całą swoją rodzinę. Matka Beila i siostra Mariem ukrywały się w we własnym domu i wskutek donosu zostały zabite przez Niemców. Zginęło też pozostałe rodzeństwo dziewczynki i jej ojciec Chemie Weinstein-Beer.
75. rocznica zamordowania Ulmów i ukrywanych przez nich Żydów
Jesienią 1940 roku babcia Cipory – Suesman Katz skontaktowała się ze Stanisławem i Marią Dudkami z Odrzykonia, prosząc, by ukryli półtoraroczną wówczas dziewczynkę. Dudkowie przygarnęli ją, ukrywali jej prawdziwą tożsamość.
"Najpierw zgłosili w urzędzie gminy jako znalezioną sierotę, a następnie ochrzcili, nadając imię Cecylia. Pogłoski o żydowskim pochodzeniu dziecka sprawiły, że gestapo w Krośnie poddało je nawet specjalnemu +badaniu medycznemu+. Dziewczynka pod opieką polskiej rodziny doczekała końca niemieckiej okupacji" – przypomniała dyrektor muzeum.
Po wojnie, dzięki działaniom organizacji żydowskich, udało się ustalić jej rzeczywiste pochodzenie. Wobec braku krewnych Cecylia trafiła do sierocińca w Krośnie. Po tułaczce po europejskich domach dziecka w 1948 roku znalazła się w Izraelu jako Cipora Beer. W 1960 roku wyszła za mąż.
Dr hab. Grzegorz Berendt: ratunek Żydom niosły dziesiątki tysięcy Polaków
Po latach jej rodzina rozpoczęła poszukiwania Polaków, którzy uratowali Ciporę Reem-Beer. Postarano się też o ich uhonorowanie; w 2009 roku Maria i Stanisław Dudkowie zostali uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej k. Łańcuta na Podkarpaciu upamiętnia Polaków, którzy podczas niemieckiej okupacji, ryzykując życie, próbowali uratować lub uratowali Żydów. Ma upowszechniać wiedzę o Polakach, którzy - mimo grożącej kary śmierci - pomagali ludności żydowskiej skazanej przez III Rzeszę na zagładę.
Powstało w Markowej, gdzie 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Didnerów, Gruenfeldów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę, jego żonę Wiktorię będącą w zaawansowanej ciąży i sześcioro dzieci Ulmów; najstarsza spośród rodzeństwa - Stasia - miała osiem lat.(PAP)
Autor: Alfred Kyc
kyc/ je/
