Na placu Konstytucji 3 Maja w Pile odsłonięto w poniedziałek ławeczkę upamiętniającą, pochodzącego z tego miasta, Stanisława Staszica. Rzeźba przedstawia Staszica przeglądającego pierwsze wydanie jego dzieła pt. "Przestrogi dla Polski".
Autorem ławeczki jest absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby Norbert Sarnecki.
Na pomniku ksiądz, wybitny działacz polityczny, społeczny, gospodarczy i oświatowy, jeden z czołowych przedstawicieli reform w Polsce Stanisław Staszic przedstawiony jest jako zamyślony mężczyzna, który przegląda pierwsze wydanie swojego dzieła "Przestrogi dla Polski". Według projektu Sarneckiego, Staszic unosi lekko wzrok znad lektury w stronę osoby, który przysiada obok niego, co ma "przybliżyć postać utrwaloną w brązie jako człowieka, który żył w odległej czasowo epoce, ale był takim samym człowiekiem jak współcześni".
Staszic ubrany jest we francuski strój, co ma nawiązywać do czasów, kiedy kształcił się w Paryżu. Konstrukcja ławeczki z kolei, ma nawiązywać do ikonografii Ogrodów Łazienkowskich z akwareli Zygmunta Vogla z 1795 roku, a także do pałaców z tego okresu.
Ławeczka Staszica została zrealizowana jako jedno z przedsięwzięć budżetu obywatelskiego Piły. Jej koszt to 125 tys. zł.
"Na przestrzeni wieków Piła miała wielu wybitnych mieszkańców, jednak tylko jeden z nich doczekał się utrwalenia w obiegowej nazwie miasta (Gród Staszica – PAP). Tym +pierwszym obywatelem+ jest Stanisław Staszic – ksiądz, pisarz mąż stanu, filozof i geolog, postać wpisana do panteonu wielkich Polaków. Staszic urodził się w Pile na początku listopada 1755 roku, a jego rodzicami byli Katarzyna i Wawrzyniec – burmistrz Piły" – powiedział PAP Bartosz Mirowski z Urzędu Miasta Piły.
Jak dodał, ławeczka to nie pierwsze upamiętnienie Staszica w Pile. W mieście znajduje się m.in. plac jego imienia oraz Park Miejski, są także dwa jego pomniki. Od 1951 r. w domu rodzinnym Stasziców w Pile znajduje się Muzeum Stanisława Staszica.
Stanisław Staszic urodził się w listopadzie 1755 r. w Pile, w rodzinie mieszczańskiej. Jego ojciec i dziad byli burmistrzami. Stanisław pobierał naukę w Poznaniu, przyjął święcenia kapłańskie, a następnie studiował we Francji i w Niemczech.
Swoje poglądy polityczne przedstawił w "Przestrogach dla Polski". Ratunek dla ojczyzny widział w silnych, centralistycznych rządach. "Użyteczniejszą narodowi naszemu byłaby w tym razie absolutna monarchia, jak zła rzeczpospolita. Bo pierwsza naród Polaków zachowa" - pisał w 1790 r "Przestrogach".
Staszic nie był jedynie teoretykiem w dziedzinie polityki. Sam realizował swoje idee na gruncie społecznym. W 1816 r. założył Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. Było ono swego rodzaju spółdzielnią zrzeszająca początkowo ponad 300 gospodarzy. Chłopi zostali zwolnieni z pańszczyzny, każdy posiadał własne gospodarstwo. Wszyscy byli zobowiązani do wzajemnej pomocy, szczególnie w wypadku klęsk żywiołowych.
W wielkiej polityce wspierał reformy Sejmu Czteroletniego, które miały na celu wzmocnienie polityczne, gospodarcze i militarne Rzeczpospolitej. W latach 1807-24 zajmował się edukacją. Był członkiem Izby Edukacyjnej, Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Współtworzył warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Ufundował jego siedzibę i przewodniczył mu od 1807 r. Był współorganizatorem Uniwersytetu Warszawskiego w 1816 r. i Akademii Górniczej w Kielcach.
Przyczynił się do rozwoju przemysłu i górnictwa. Nie tylko inicjował powstanie Staropolskiego Okręgu Przemysłowego w Świętokrzyskim i odnowienie tradycji górnictwa węgla kamiennego na terenie dzisiejszej Dąbrowy Górniczej, ale sam zajmował się badaniami geologicznymi. Uważany jest za pierwszego polskiego geologa. W 1815 r. wydał dzieło "O ziemiorództwie Karpatów".
Po śmierci majątek Staszica, zgodnie z jego wolą, przeznaczony został na dom zarobkowy dla ubogich, szpital Dzieciątka Jezus i Marcinkanek, oraz Instytut Głuchoniemych. (PAP)
autor: Anna Jowsa
edytor: Paweł Tomczyk
ajw/ pat/
