Rekonstrukcja rozbicia komunistycznego więzienia w 73. rocznicę odbicia więźniów przez oddział AK pod dowództwem kapitana Antoniego Hedy ps. Szary odbędzie się w piątek wieczorem w Kielcach. W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku uwolniono tam ponad 350 więźniów.
Inscenizacja rozpocznie się o godz. 21 na ulicy Zamkowej w Kielcach, przy budynku dawnego więzienia Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych „Jodła” odtworzy m.in. akcję odbijania więźniów Armii Krajowej przez oddział Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, dowodzony przez kpt. Antoniego Hedę "Szarego". Jak zapowiadają organizatorzy, w tym roku zostaną przypomniane kobiety kieleckiej konspiracji, m. in. Zofia Modrzycka.
"Będzie to opowieść o losach żołnierzy podziemia widziana oczyma członków ich rodzin, dzieci" – powiedział PAP Marek Maciągowski, dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach - współorganizatora wydarzenia.
Dowodzony przez „Szarego” oddział Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość zaatakował więzienie przy ul. Zamkowej 5 w Kielcach w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku. Uwolnił trzon uwięzionej przez UB i NKWD konspiracyjnej struktury okręgu, m.in. dowódcę II Dywizji Piechoty AK płk. Antoniego Żółkiewskiego "Lina", który jednak tej samej nocy zmarł w wyniku wycieńczenia i ran odniesionych w czasie przesłuchań. Według danych Instytutu Pamięci Narodowej uwolniono wówczas ponad 350 osób.
Szturm na kieleckie więzienie poprzedzono upozorowanym atakiem na oddalony o 50 km Szydłowiec. Gdy stacjonujący w Kielcach żołnierze radzieccy, oddziały Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa podążali w stronę sfingowanej strzelaniny, partyzanci wkroczyli do miasta i uwolnili towarzyszy broni.
"To było jedno z największych, najbardziej spektakularnych wydarzeń w działalności polskiego podziemia niepodległościowego po wojnie. To była bardzo duża akcja, w której udało się odbić największą ilość więźniów" – powiedział Maciągowski.
Zrzeszenie WiN było cywilno-wojskową organizacją antykomunistyczną, żądającą m.in. przeprowadzenia w Polsce wolnych wyborów parlamentarnych poprzedzonych przywróceniem swobody zrzeszania się i wolności prasy.
Antoni Heda "Szary" (1916-2008) to uczestnik wojny obronnej 1939 r., żołnierz AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego, kawaler orderów Virtuti Militari. Po wojnie ukrywał się z żoną i dwiema córkami, pod różnymi nazwiskami. W 1948 r. został aresztowany i skazany na karę śmierci, zamienioną później na dożywocie. Wyszedł na wolność w 1956 roku. Awans generalski otrzymał w 2006 roku. Pochowany został w Podkowie Leśnej.(PAP)
autor: Piotr Grabski
gr/ wj/
