Gen. Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu, Legionom Polskim, ale też wybitnym Wielkopolanom poświęcone ma być muzeum otwarte w środę w pałacu w Winnej Górze (Wielkopolskie). W 1806 r. generał otrzymał majątek w Winnej Górze od Napoleona, spędził tam ostatnie lata życia.
"Winna Góra ma swoje genius loci, ma klimat miejsca ściśle związanego z osobą bohatera. Teraz trzeba to miejsce przygotować w sposób ciekawy, nowoczesny a potem odpowiednio wypromować. Utworzenie właściwie od podstaw muzeum gen. Dąbrowskiego i Legionów Polskich, wypromowanie pałacu w Winnej Górze jako narodowego sanktuarium wielkiego bohatera wielkich czasów jest w naszym zasięgu. To zadanie na najbliższe lata" – powiedział w środę na otwarciu muzeum marszałek wielkopolski Marek Woźniak. Podkreślił, że muzeum, które od dziś funkcjonuje jako oddział Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy Zespole Pałacowo-Parkowym, będzie poświęcone nie tylko generałowi.
"To jest muzeum Jana Henryka Dąbrowskiego i Legionów Polskich - to jest najsilniejszy komunikat, wizytówka tego miejsca. Ale chcemy tu też mówić o wielkopolskim ziemiaństwie, o patriotach wielkopolskich. Mamy cały panteon Wielkopolan: od gen. Chłapowskiego po bohaterów powstania wielkopolskiego, wielu organiczników, osób, które się zasłużyły dla Wielkopolski – one też mogą tutaj znaleźć swoje miejsce" - powiedział Woźniak.
W uroczystości uczestniczył potomek gen. Dąbrowskiego, hr. Krzysztof Mańkowski. Jak powiedział PAP, liczy na to, że muzeum przyczyni się do przywrócenia pamięci o znakomitym przodku.
"Gen. Dąbrowski zasłużył na to, byśmy pamiętali o nim nie tylko przez hymn narodowy. Bardzo liczę na to, że powstanie tutaj placówka naukowa, że będą tu pracować studenci. Mam zresztą dużą bibliotekę na temat generała, którą tu zostawię. Największe pokoje powinny stać się muzeum po gen. Dąbrowskim i Legionach, reszta pokoi mogłaby być poświęcona wybitnym Wielkopolanom - jest szereg bardzo zasłużonych osób, które powinny pozostać w naszej pamięci" – powiedział.
Dodał, że wciąż pamięta swój ostatni dzień pobytu w rodzinnej posiadłości.
"8 grudnia 1939 roku przyjechała ciężarówka, wyskoczyli czterej gestapowcy, dali nam 20 minut, żeby zapakować walizki i wywieźli nas stąd do aresztu. To był koniec naszego życia w tym miejscu. Miałem wtedy 6 lat. Dziś za żadne skarby nie chciałbym w takim pałacu mieszkać; przed wojną tu było 17 osób służby - dziś może wystarczyłaby połowa tego, ale kto może sobie pozwolić na osiem osób służby" – wspomninał Mańkowski.
Dyrektor Muzeum w Dobrzycy Wiesław Kaczmarek zapowiedział, że pierwsza, nowa ekspozycja poświęcona gen. Dąbrowskiemu i Legionom Polskim powinna być gotowa na przełomie kwietnia i maja przyszłego roku. Wcześniej pałac trzeba będzie przygotować do wymogów stawianych placówkom muzealnym.
"Do tej pory był to obiekt, który był domem prywatnym - teraz potrzebne będą inwestycje w infrastrukturę, zabezpieczenia, to będzie podstawą do tego, by zacząć rozmowy o pozyskaniu depozytów z innych muzeów. Czeka nas jeszcze zaplanowanie ekspozycji, będziemy uzgadniać z ekspertami, co powinno się na niej znaleźć" - powiedział.
W dalszej przyszłości goście pałacu obejrzą wystawę ukazującą postać gen. Józefa Wybickiego i historię "Mazurka Dąbrowskiego". W planach jest też ekspozycja pn. "Panteon Wielkopolan", ukazująca najważniejsze postacie z historii regionu.
Gen Dąbrowski otrzymał majątek Winna Góra w 1807 r. od Napoleona za wierną służbę u jego boku. Barokowy pałac w Winnej Górze powstał w latach 1760-70. Po przejęciu dóbr Dąbrowski gromadził w pałacu pamiątki i dokumenty związane z walkami Polaków. W Winnej Górze bywali: Julian Ursyn Niemcewicz, Władysław Syrokomla i Henryk Sienkiewicz.
Na początku XX w. stan techniczny pałacu był na tyle zły, że ówczesny właściciel hr. Henryk Mańkowski zdecydował się na jego rozbiórkę i budowę nowej siedziby. Pałac został wzniesiony w 1910 r. wg projektu Stanisława Boreckiego w stylu polskim (stanisławowskim). Obiekt do II wojny światowej pozostawał w rękach spadkobierców generała, po wojnie został przejęty przez państwo, a od 2003 r. stał się własnością prywatną.
Na początku roku marszałek wielkopolski Marek Woźniak poinformował, że wielkopolski samorząd zamierza odkupić pałac od prywatnego właściciela i urządzić w nim muzeum. Transakcję zrealizowano w czerwcu br.
Dotychczas w kilku pomieszczeniach pałacu funkcjonowała - zorganizowana w 1987 r. - izba pamięci gen. J. H. Dąbrowskiego.
Twórca Legionów Polskich we Włoszech, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, inicjator zwycięskiego powstania wielkopolskiego po śmierci 6 czerwca 1818 r. pochowany został w miejscowym kościele. Urna z jego sercem znajduje się w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach poznańskiego kościoła św. Wojciecha. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ pat/
