Prof. Andrzej Szczerski. Fot. PAP/Jakub Kaczmarczyk
Dotychczasowy dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie prof. Andrzej Szczerski został powołany na kolejną pięcioletnią kadencję. Dokument wręczyła mu minister kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska.
Prof. Andrzej Szczerski został w lutym br. wybrany przez komisję konkursową, a ówczesna ministra kultury Hanna Wróblewska zaakceptowała rekomendację. W środę (22 października) resort poinformował, że obecna minister kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska powołała prof. Andrzeja Szczerskiego na stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie. Jego pięcioletnia kadencja rozpocznie się 1 listopada.
Konkurs na dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie został ogłoszony w październiku ub.r., ale procedura była dwukrotnie przedłużana; dwa tygodnie przed ogłoszeniem wyników zaszła też zmiana w składzie komisji. Już w trakcie konkursu do mediów trafił anonimowy list pracowników zarzucających dotychczasowej dyrekcji m.in. niekompetentne zarządzanie. W odpowiedzi na te doniesienia część pracowników, również w mediach, poinformowała o podpisaniu listu sprzeciwiającego się takiej formie dyskredytacji, nazywając ją próbą wpłynięcia na rozstrzygnięcie konkursu. Szczerski, który w tym czasie był pełniącym obowiązki dyrektora, nie komentował tych doniesień.
Będzie to druga kadencja prof. Andrzeja Szczerskiego na stanowisku dyrektora MNK. Kiedy w styczniu 2020 roku obejmował stery muzeum, jako swoje zadania wskazywał kontynuację 140-letniej działalności instytucji i jej dalszy rozwój oraz realizację nowych inwestycji. Chodziło przede wszystkim o przekształcenie dawnego hotelu Cracovia, zagospodarowanie na nowo Europeum oraz utworzenie w Kamienicy Szołayskich stałej wystawy poświęconej designowi i architekturze.
W grudniu 2021 roku w budynku dawnego spichlerza przy pl. Sikorskiego, Europeum, powstał oddział poświęcony twórczości Stanisława Wyspiańskiego, a przy placu Szczepańskim otwarto dwie nowe galerie: architektury oraz designu XX i XXI wieku. Muzeum określało je jako zapowiedź Muzeum Designu i Architektury docelowo mającego się mieścić w modernistycznym budynku dawnego hotelu Cracovia. Jesienią 2023 roku rozstrzygnięto konkurs na koncepcję architektoniczną przebudowy zabytkowego obiektu, jednak w lipcu 2024 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zrezygnowało z finansowania projektu, uzasadniając to stanem budżetu państwa. Pod koniec 2024 r. muzeum wraz z krakowskim urzędem miasta przeprowadziło konsultacje społeczne na temat projektu przebudowy dawnego hotelu Cracovia do funkcji instytucji kultury.
Prof. Szczerski należał też do zespołu kuratorskiego cyklu wystawienniczego „4 x Nowoczesność”, poświęconego badaniu, jak polska kultura, sztuka, architektura i design mierzyły się z doświadczeniem nowoczesności od początku XX wieku po czasy współczesne.
- Chcemy pokazać, że nowoczesność jest ważną częścią polskiego kodu kulturowego, że jest tak samo ważna dla naszej tożsamości jak sarmatyzm czy romantyzm. (…) Polska kultura wypracowała oryginalne, odrębne, wartościowe, nowatorskie wzorce – mówił dziennikarzom, kiedy w styczniu 2021 inaugurował projekt i otwierał pierwszą z wystaw pt. „Polskie style narodowe 1890–1918”. Kolejną były otwarta w lipcu 2022 roku ekspozycja „Nowy początek. Modernizm w II RP”, następnie w listopadzie 2023 roku „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL”, a cykl zamknęła udostępniona w grudniu 2024 wystawa „Transformacje. Nowoczesność w III RP”.
Rekordową frekwencją w trakcie jego pierwszej kadencji cieszyła się wystawa prac Tamary Łempickiej. Od września 2022 r. do marca 2023 r. odwiedziło ją w sumie ponad 125 tys. osób, a muzeum porównywało jej sukces do takich wydarzeń, jak np. prezentowana w Krakowie w 2001 roku ekspozycja „Od Moneta do Gauguina. Impresjoniści i postimpresjoniści z Musee d'Orsay w Paryżu”. Doceniona została też współtworzona przez Szczerskiego i MNK wystawa „Young Poland: An Arts and Crafts Movement” w William Morris Gallery w Londynie. Ekspozycja otrzymała nagrodę Curatorial Exhibition Prize przyznawaną przez najważniejsze stowarzyszenie historyków sztuki w Wielkiej Brytanii - Association for Art History.
W połowie 2023 roku dyrektor muzeum ogłosił „symboliczny powrót Muzeum Książąt Czartoryskich na mapę Krakowa i polskiego muzealnictwa”. Chodziło o otwarcie Klasztorka, czyli trzeciej i ostatniej części Muzeum Książąt Czartoryskich, w której zgromadzono ok. 1,8 tys. pamiątek, w tym gęsie pióro Woltera, krzesła Rousseau i Szekspira. Natomiast otwarty dwa lata wcześniej Arsenał jesienią 2023 stał się miejscem stałej prezentacji dawnego uzbrojenia i umundurowania, a także odznaczeń i przedmiotów osobistych.
W ostatnich latach MNK zwracało również uwagę na rosnącą liczbę gości muzeum, a wśród najchętniej odwiedzanych oddziałów były wymieniane Muzeum Czartoryskich i Gmach Główny. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez muzeum po dwóch pierwszych latach pandemii, kiedy odwiedziło je kolejno: 300 tys. i 700 tys. osób, padł historyczny rekord - w 2022 r. instytucja odnotowała blisko 1,4 mln zwiedzających. 2023 rok MNK zakończyło z frekwencją 1,6 mln zwiedzających, a 2024 - 1,8 mln.
Prof. Andrzej Szczerski to historyk i krytyk sztuki. W latach 2016-2018 pełnił funkcję wicedyrektora ds. naukowych. Jest absolwentem historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, stypendystą zagranicznych uczelni i instytutów badawczych, m.in. Uniwersytetu Oksfordzkiego, Zentralinstitut für Kunstgeschichte w Monachium, Universita per Stanieri w Perugii. Uzyskał także stypendia Fundacji Lanckorońskich i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz granty Narodowego Centrum Nauki i Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
Szczerski był wykładowcą i kierownikiem muzealniczych studiów kuratorskich (2005-2011) w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykładał na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie nad Menem (2003) i Uniwersytecie St. Andrews w Wielkiej Brytanii (2004).
Jest autorem wielu publikacji, kuratorem wystaw, m.in. „Artyści polscy i sztuka brytyjska na przełomie XIX i XX wieku” w Pałacu w Wilanowie w 2006 r., „Symbolism in Poland and Britain” w Tate Britain w Londynie w 2009 r., „Modernizacje 1918–1939. Czas przyszły dokonany” w Muzeum Sztuki w Łodzi w 2010 r., „The Power of Fantasy. Modern and Contemporary Art from Poland” w Centre for Fine Arts BOZAR w Brukseli w 2011 r. oraz „Young Poland. An Arts and Crafts Movement” w William Morris Gallery w Londynie.
Pełni funkcję wiceprzewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.
Jest laureatem Nagrody Miasta Krakowa (1996) i Nagród Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2018 r. otrzymał doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii ochrona dziedzictwa kulturowego.(PAP)
juka/ miś/
