Służby na miejscu zamachu bombowego na stacji londyńskiego metra Edgware Road. 2005 r. Fot. PAP/EPA
Wtorkowe zamachy na metro w Brukseli i jej międzynarodowy port lotniczy dopisują się do długiej listy aktów terroru, dokonanych na terenie podobnych obiektów w różnych państwach świata. Oto chronologiczny przegląd najgłośniejszych wydarzeń tego rodzaju.
- 30 maja 1972 roku trzej współpracujący z Ludowym Frontem Wyzwolenia Palestyny Japończycy po przybyciu samolotem pasażerskim z Rzymu do portu lotniczego Lod pod Tel Awiwem w Izraelu ostrzelali z broni maszynowej i obrzucili granatami ludzi w poczekalni. Zabili łącznie 26 osób - 17 uczestników pielgrzymki z Portoryko, wśród których byli ksiądz i zakonnice, a także ośmioro Izraelczyków i Kanadyjkę. Dwaj terroryści ponieśli przy tym śmierć, a trzeci został później skazany przez sąd na dożywocie, ale w ramach wymiany więźniów na pojmanych izraelskich żołnierzy odzyskał wolność i udał się do Libanu, gdzie do tej pory przebywa.
- 7 sierpnia 1982 roku dwaj członkowie antytureckiej Tajnej Armii Wyzwolenia Armenii zdetonowali bombę i otworzyli ogień z broni maszynowej przy stanowisku odpraw holenderskich linii KLM w obsługującym stolicę Turcji Ankarę porcie lotniczym Esenboga. Schronili się następnie w kafeterii biorąc tam 20 zakładników. W dwie godziny później policja opanowała sytuację, zabijając jednego z terrorystów i raniąc, a następnie aresztując drugiego. Poza nimi zginęło 7 Turków - w tym trzech policjantów - oraz Amerykanka i Niemiec.
- 27 grudnia 1985 roku terroryści należący najprawdopodobniej do palestyńskiego ugrupowania Abu Nidala ostrzelali z broni maszynowej i obrzucili granatami stanowiska odpraw izraelskich linii lotniczych El Al w portach lotniczych Fiumicino w Rzymie oraz Schwechat w Wiedniu. W Rzymie zabili 16 ludzi, zaś w Wiedniu trzech. Z czterech terrorystów biorących udział w ataku w Rzymie trzech zastrzelili agenci ochrony El Al, a czwartego po ranieniu aresztowała włoska policja. W Wiedniu wszyscy trzej napastnicy zbiegli samochodem, ale w trakcie pościgu austriacka policja zabiła jednego z nich i zatrzymała dwóch pozostałych.
- 19 marca 1994 roku terrorysta powiązany z ruchem separatystycznym zamieszkałej na pograniczu Azerbejdżanu i rosyjskiego Dagestanu ludności lezgińskiej zdetonował bombę w pociągu metra w stolicy Azerbejdżanu Baku, zabijając siebie i 13 innych osób. 3 lipca tego samego roku mający podobne zaplecze polityczne sprawca zdalnie wywołał eksplozję kolejnej bomby w bakińskim metrze, co spowodowało śmierć 13 ludzi. Zamachowca ujęto i skazano na dożywotnie więzienie.
- 20 marca 1995 roku członkowie japońskiej synkretycznej sekty religijnej Aum Shinrikyo rozpylili gaz bojowy sarin w pięciu pociągach tokijskiego metra, uśmiercając 12 ludzi i powodując cięższe bądź lżejsze zatrucia ponad tysiąca innych. Śledztwo doprowadziło do zatrzymania wszystkich sprawców oraz orzeczenia surowych kar, także wyroków śmierci. Jednak skazani, w tym założyciel sekty Shoko Asahara, zdołali jak dotąd uniknąć egzekucji.
- 6 lutego 2004 roku terrorysta samobójca zdetonował bombę w pociągu metra w Moskwie w tunelu między stacjami Awtozawodskaja i Paweleckaja. Według ustaleń śledztwa był to 20-letni Czeczen Anzor Iżajew. Poza nim zginęło 41 osób, a ponad sto innych doznało obrażeń.
- 31 sierpnia 2004 roku ofiarą dokonanego przez kobietę samobójczego zamachu bombowego w tłumie ludzi przed stacją metra Ryżskaja w Moskwie padło co najmniej 9 osób. Terrorystka chciała dostać się na stację, ale zmieniła plany widząc pilnujących wejścia milicjantów. Wśród zabitych był domniemany organizator tego zamachu, islamista narodowości karaczajskiej Nikołaj Kipkiejew.
- 7 lipca 2005 roku w przeprowadzonych niemal równocześnie samobójczych zamachach bombowych na trzy pociągi metra w Londynie zginęło poza sprawcami łącznie 39 osób, w tym trzy Polki. Czwarty zamachowiec samobójca zdetonował tego samego dnia bombę w londyńskim autobusie, powodując 13 dalszych ofiar śmiertelnych. Zamachów dokonali trzej Brytyjczycy pochodzenia pakistańskiego i urodzony na Jamajce konwertyta na islam. Dwaj z nich przed śmiercią nagrali na wideo upublicznione później przez Al-Kaidę oświadczenia, iż biorą udział w dżihadzie.
- 29 marca 2010 roku w odstępie 40 minut w moskiewskim metrze doszło do dwóch zamachów bombowych, dokonanych przez terrorystki samobójczynie w trakcie porannego szczytu komunikacyjnego. Bomby eksplodowały w pociągach w czasie wysiadania pasażerów na położonych na tej samej linii metra stacjach Łubianka i Park Kultury. Poza terrorystkami zginęło 40 osób, dwie z nich zostały zatratowane - po jednej na każdej stacji. Liczba rannych przekroczyła 100. Według ustaleń śledztwa obie sprawczynie pochodziły z Dagestanu.
- 24 stycznia 2011 roku zamach bombowy w hali odbioru bagażu w międzynarodowej części moskiewskiego portu lotniczego Domodiedowo spowodował śmierć 37 osób - w większości Rosjan, ale także Brytyjczyka, Niemca i dwóch Austriaków. Jak twierdziły rosyjskie media, wśród zabitych byli terroryści samobójcy - kobieta i mężczyzna. W dwa tygodnie po zamachu do jego zorganizowania przyznała się kierowana przez Doku Umarowa frakcja Emiratu Kaukaskiego. (PAP)
dmi/ ala/
