Zmarł prof. Andrzej Tomczak, historyk, archiwista, wieloletni wykładowca UMK

„W osobie Profesora straciliśmy nie tylko wielkiego mistrza, nauczyciela wielu pokoleń archiwistów i historyków, ale także Człowieka który pozostanie dla nas niedościgłym wzorem postępowania” - napisano na stronie internetowej IHiA UMK.

Andrzej Tomczak urodził się 12 września 1922 r. we wsi Biesiekierz Górzewo (dawny powiat Brzeziny, obecny Zgierz) jako syn Anieli z domu Twardowskiej oraz ojca Józefa. Jego dziadkiem był Kazimierz Twardowski – twórca polskiej filozofii uniwersyteckiej, profesor na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a stryjem - biskup sufragan łódzki Kazimierz Tomczak.

Podczas niemieckiej okupacji był członkiem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, nauczał na tajnych kompletach. Przez całe niemal życie zawodowe był związany z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu (usunięty z powodów politycznych w 1950 r., powrócił w 1957 r.), w szczególności z toruńską archiwistyką.

„W osobie Profesora straciliśmy nie tylko wielkiego mistrza, nauczyciela wielu pokoleń archiwistów i historyków, ale także Człowieka który pozostanie dla nas niedościgłym wzorem postępowania” - napisano na stronie internetowej IHiA UMK.

Profesor przez wiele lat kierował Zakładem Archiwistyki, pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki i kierownika Studium Podyplomowego Archiwistyki. Był zasłużony w kształceniu archiwistów w Polsce: jako autor kolejnych programów studiów archiwistycznych, skryptów i podręczników akademickich, ale też jako nauczyciel uniwersytecki.

W 1990 r. Polska Akademia Umiejętności w Krakowie wybrała go na członka korespondenta, a w 2005 r. na członka czynnego.

W 1992 r. przeszedł na emeryturę, ale nadal prowadził zajęcia ze studentami archiwistyki, pisał artykuły, a także czynnie uczestniczył w życiu naukowym uniwersytetu i całego środowiska archiwalnego.

Profesor był typem uczonego o bardzo szerokich zainteresowaniach obejmujących kilka głównych nurtów, przede wszystkim szeroko rozumianą archiwistykę, ponadto historię polityczną Polski XVI wieku, dyplomatykę nowożytną, geografię historyczną, historię regionalną, edytorstwo źródeł historycznych. Posiada bardzo bogaty dorobek naukowy liczący około 400 pozycji.

Andrzej Tomczak zapraszany był regularnie przez Jana Pawła II do Castel Gandolfo, gdzie uczestniczył w organizowanych tam od 1980 r. seminariach pod nazwą „Nauka – religia – dzieje”.

Profesor był czynnym członkiem wielu towarzystw i organizacji naukowych oraz społecznych, w których przez wiele lat pełnił wysokie funkcje prezesa, przewodniczącego, wiceprzewodniczącego m.in. Polskiego Towarzystwa Historycznego, Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Towarzystwa Bibliofilów im. J. Lelewela. Wymienione organizacje w uznaniu wielkiego wkładu pracy w ich rozwój i działalność wyróżniły Profesora tytułem członka honorowego.

Andrzej Tomczak był też przez wiele lat członkiem i wiceprzewodniczącym Rady Archiwalnej przy Naczelnym Dyrektorze Archiwów Państwowych, komitetu redakcyjnego „Archeionu”, zasiadał w Radzie Naukowej Archiwum Polskiej Akademii Nauk.

Był dwukrotnie powołany do Rady Naukowej Instytutu Historii PAN i do Komitetu Nauk Historycznych PAN, był również członkiem Rady Naukowej Instytutu Historii Nauki PAN, Rady Naukowej Kasy im. Józefa Mianowskiego, Rady Programowej pisma tej Kasy. Był członkiem Rady i przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu (w latach 1992-1995 był wiceprezesem Zarządu Fundacji Archiwum Pomorskie AK).

Profesor był odznaczony m. in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2013 r.), Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości. Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego (2014 r.). W 2015 r. został wyróżniony za zasługi dla UMK Cornvallaria Copernicana.

Źródło: Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

rda/