Pielgrzymki do Polski

Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi - te słowa Jana Pawła II z jego pierwszej pielgrzymki do ojczyzny z 1979 r. pozostaną symbolem papieskich przesłań do rodaków. Jak się okazało, zaważyły one na przyszłości Polski i świata.

Polska była krajem najczęściej odwiedzanym przez Jana Pawła II. W ciągu prawie 27 lat posługi papież odwiedził ojczyznę dziewięć razy: w 1979, 1983, 1987, w 1991 - dwukrotnie, 1995, 1997, 1999 i 2002 r. Pod tym względem Polska wyprzedza Francję i Stany Zjednoczone, które to kraje papież odwiedził siedem razy.

Pierwsza wizyta papieża w Polsce w 1979 r. miała duże znaczenie nie tylko dla wolności Kościoła w Polsce, ale również pośrednio przyczyniła się do odzyskania przez Polskę i jej obywateli pełnych swobód demokratycznych. Zdaniem wielu analityków, to, co papież mówił podczas tej pielgrzymki (2-10 czerwca 1979 r.) przyczyniło się do powstania w następnym roku "Solidarności".

W 1979 r. papież odwiedził Warszawę, Gniezno, Częstochowę, Kalwarię Zebrzydowską, Wadowice, Kraków i były niemiecki obóz koncentracyjny w Oświęcimiu.

Ojciec Święty w homilii wygłoszonej w Warszawie wzywał rodaków do szczególnej odpowiedzialności za losy kraju i ojczyzny. Wypowiedział wówczas znamienne słowa: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi", dodając "tej ziemi". Słowa te były odbierane jako wezwanie do przemian ustrojowych i wolnościowych w kraju.

Kolejną podróż do ojczyzny papież odbył 16-23 czerwca 1983 r. - w półtora roku po wprowadzeniu stanu wojennego. Odwiedził wtedy Warszawę, Niepokalanów, Częstochowę, Poznań, Katowice, Wrocław i Kraków. Była to trudna pielgrzymka, ze względu na złą sytuację społeczno-polityczną w Polsce. W Belwederze papież spotkał się z I sekretarzem KC PZPR gen. Wojciechem Jaruzelskim i przewodniczącym Rady Państwa Henrykiem Jabłońskim. Wyrażał troskę o los Polski, a w szczególności o zaspokojenie wolnościowych aspiracji narodu polskiego.

Druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski pierwotnie planowana była na 1982 r. Jak podkreślił w rozmowie z PAP prymas senior kard. Józef Glemp, był to czas stanu wojennego, w całej surowości i rygorach, i gdyby Kościół upierał się, to Ojciec Święty mógłby przylecieć na jeden dzień na Jasną Górę i tego dnia odlecieć. "W tej sprawie partia była bardzo zdecydowana. Było rzeczą wiadomą, także dla gen. Wojciecha Jaruzelskiego, że stan wojenny nie będzie trwał ciągle. Stąd też przesunięcie pielgrzymki na następny na rok (1983) wydawało się logiczne. Myśmy to w Episkopacie przyjęli, a nowa propozycja została przyjęta przez Ojca Świętego ze zrozumieniem" - ujawnił w rozmowie z PAP kard. Glemp.

Trzeci raz papież przebywał w Polsce 8-14 czerwca 1987 r. na II Krajowym Kongresie Eucharystycznym. Odwiedził wówczas Warszawę, Lublin, hitlerowski obóz zagłady w Majdanku, Kraków, Szczecin, Gdańsk, Gdynię, Westerplatte, Częstochowę i Łódź. Podczas spotkania z rodakami na Zaspie w Gdańsku, gdzie mieszkał Lech Wałęsa, Ojciec Święty odprawił mszę św. w intencji ludzi pracy, wygłaszając homilię, w której uwagę skupił na wzajemnej relacji między osobą ludzką a pracą. W czasie pobytu w Gdańsku odbyło się prywatne spotkanie Ojca Świętego z Wałęsą.

Papież spotkał też się po raz pierwszy z przedstawicielami Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego w Polsce. Podkreślił, że "Kościół katolicki zawsze jest blisko swych starszych braci w wierze".

Czwarta oficjalna podróż Jana Pawła II 1-9 czerwca 1991 r. obejmowała: Koszalin, Rzeszów, Przemyśl, Lubaczów, Kielce, Radom, Łomżę, Olsztyn, Włocławek, Płock i Warszawę. Nauczał przede wszystkim Dekalogu, a zwłaszcza jego zastosowania nie tylko w życiu chrześcijańskim, ale również rodzinnym, społecznym i narodowym.

Podczas piątej pielgrzymki - 13-15 sierpnia tego samego roku - Ojciec Święty odwiedził Kraków, Wadowice oraz Częstochowę. Głównym jej celem był udział Jana Pawła II w uroczystościach zakończenia VI Światowego Dnia Młodzieży. W homilii do młodzieży zaakcentował, że "młodzież jest nadzieją świata i nadzieją Kościoła". Wezwał też młodych, by swoim życiem i przykładem "dawali świadectwo prawdzie, jaką jest Jezus Chrystus".

Po raz szósty Jan Paweł II przybył do Polski zjednodniową wizytą 22 maja 1995 r. - przy okazji kanonizacji błogosławionego Jana Sarkandra w Ołomuńcu (Czechy) Ojciec Święty pragnął odwiedzić Skoczów - miejsce urodzenia świętego. W homilii wygłoszonej podczas mszy św. na skoczowskim wzgórzu "Kaplicówka" , papież wezwał rodaków do mądrego i wytrwałego rozwiązywania problemów społecznych i politycznych. Za najbardziej podstawowy problem uznał ład moralny: "Polska woła dziś o ludzi sumienia" - mówił wówczas Ojciec Święty.

Po raz siódmy papież przebywał w Polsce od 31 maja do 10 czerwca 1997 r. z okazji 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu. Odwiedził wówczas Gniezno, Kraków, Legnicę, Gorzów Wielkopolski, Poznań, Kalisz, Częstochowę, Zakopane, Ludźmierz, Duklę i Krosno. W sposób stanowczy i zdecydowany wystąpił w obronie życia ludzkiego, od momentu poczęcia aż do naturalnej śmierci. "Naród, który zabija własne dzieci, staje się narodem bez przyszłości" - mówił papież w Kaliszu do zgromadzonych tłumnie pielgrzymów, dodając: "Wierzcie, że nie było mi łatwo to powiedzieć, z myślą o moim narodzie. Bo ja pragnę dla niego przyszłości, wspaniałej przyszłości".

Ósma pielgrzymka 5-17 czerwca 1999 r. była najdłuższa ze wszystkich podróży Jana Pawła II do Polski. W czasie 13-dniowego pobytu odwiedził 22 miasta i trzy wsie: Gdańsk, Sopot, Pelplin, Elbląg, Licheń, Bydgoszcz, Toruń, Ełk, Wigry, Siedlce, Drohiczyn, Warszawę, Radzymin, Sandomierz, Zamość, Łowicz, Sosnowiec, Kraków, Gliwice, Stary Sącz, Wadowice i Częstochowę oraz wioski w Puszczy Augustowskiej: Leszczewo, Studzieniczną i Gorczycę.

W homilii wygłoszonej na sopockim hipodromie papież nawiązał do słów, które wypowiedział 12 lat wcześniej na gdańskiej Zaspie: "nie ma wolności bez +Solidarności+", tym razem dodał, że "nie ma solidarności bez miłości".

Do najważniejszych wydarzeń pielgrzymki należało spotkanie Ojca Świętego w parlamencie - pierwsze w historii papiestwa. Papież przestrzegał przed nadużywaniem władzy i korupcją, która "jest zagrożeniem dla demokracji". Po 20 latach powtórzył słowa o "odnowie oblicza ziemi". Tym razem dodał: "Jakże dziś nie dziękować Bogu w Trójcy jedynemu za to wszystko, co na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat odczytujemy jako Jego odpowiedź na tamto wołanie".

Dziewiąta pielgrzymka Jana Pawła II odbyła się w dniach 16-19 sierpnia 2002 r. Ojciec Święty odwiedził Kraków i Kalwarię Zebrzydowską z okazji 400-lecia konsekracji Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej. Głównym jej celem była konsekracja Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. "Chcę dokonać uroczystego aktu zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu" - powiedział papież. "Czynię to z gorącym pragnieniem, aby orędzie o miłosiernej miłości Boga, które tu zostało ogłoszone przez pośrednictwo św. Faustyny, dotarło do wszystkich mieszkańców ziemi i napełniało serca nadzieją. Niech to przesłanie rozchodzi się z tego miejsca na całą naszą umiłowaną Ojczyznę i na cały świat" - apelował Jan Paweł II.

Stanisław Karnacewicz (PAP)