Bł. Maria Teresa Ledóchowska. Źródło: Wikimedia Commons
100 lat temu, 6 lipca 1922 r., zmarła bł. Maria Teresa Ledóchowska, nazwana Matką Afryki, choć jej stopa nigdy nie stanęła na tym kontynencie. Hrabianka poświęciła życie ratowaniu afrykańskich niewolników, wydając w tym celu czasopisma i zakładając Sodalicją Świętego Piotra Klawera.
Od 1976 r. bł. Maria Teresa Ledóchowska jest patronką dzieła współpracy misyjnej w Polsce.
"Maria Teresa wyprzedziła czasy, w których żyła, tak bardzo niesprzyjające apostolstwu kobiet. Musiała przezwyciężyć wiele przeszkód i uprzedzeń, aby móc się oddać apostolstwu i pracy redaktorskiej i wydawniczej. Przewędrowała całą Europę, szerząc wszędzie apostolstwo misyjne, wydając różnojęzyczne czasopisma, zakładając wydawnictwa" – ocenił papież Paweł VI.
Maria Teresa Ledóchowska pochodziła ze znanego rodu Ledóchowskich. Jej siostrą była późniejsza św. Urszula – założycielka urszulanek szarych, a bratem – Sługa Boży Włodzimierz, generał jezuitów. Urodziła się 29 kwietnia 1863 r. w Loosdorf w Austrii Dolnej, jako najstarsze z dziewięciorga dzieci hr. Antoniego i Józefiny Salis-Zizers. Po śmierci ojca była damą na dworze arcyksiężnej Alicji z Toskanii w Salzburgu. Pod wpływem kard. Karola M. Lavigerie, apostoła i pierwszego prymasa Afryki, postanowiła poświęcić swoje życie zbawieniu Afrykańczyków.
Mając 27 lat, Maria Teresa Ledóchowska zrezygnowała ze stanowiska i wszystkie swoje zdolności literackie i organizacyjne poświęciła dziełu misji afrykańskich. 29 kwietnia 1894 r. założyła Sodalicję św. Piotra Klawera, którą zatwierdził papież Leona XIII. Na jej patrona wybrała wyniesionego w 1888 r. na ołtarze jezuitę, który poświęcił życie pracy wśród afrykańskich niewolników w Kolumbii.
Jak pisała Teresa Ledóchowska, "Bóg nie zna białego czy czarnego, tylko zna bliźniego". Zwracała uwagę, że "czarny niewolnik nie posiada ani ołtarza, ani Przenajświętszego Sakramentu, ani nie ma nagrody za swe cierpienia".
Ledóchowska 9 września 1895 r. złożyła śluby zakonne na ręce kardynała Hellera, biskupa Salzburga. W 1897 r. zatwierdził on konstytucję nowego zgromadzenia zakonnego. Dzieło miało trzy stopnie: członkowie zewnętrzni, wspomagający sodalicję; zelatorzy uiszczający ofiary; zakonnice jako człon wewnętrzny i zasadniczy – prowadzący całe dzieło. Następnie kupiła w Austrii posiadłość nazwaną "Maria Sorg" – "Dom Matki Bożej Wspomożenia", gdzie uruchomiła drukarnię zakonną, w której wydawano m.in.: katechizmy, modlitewniki, słowniki w językach afrykańskich, wysyłane następnie do różnych krajów Czarnego Lądu. 10 czerwca 1904 r. papież Pius X osobnym breve pochwalił dzieło, a w roku 1910 Stolica Apostolska udzieliła mu swojej aprobaty.
"Życie krótkie, a wieczność długa. Nikt na tamten świat niczego wziąć nie może, ani bogacz, ani ubogi – ale odnaleźć możemy wszystko, a mianowicie jałmużny udzielane biednym w kraju i biednym w Afryce, a także i czas poświęcony przez pracę dla Boga i Jego świętej chwały" – możemy przeczytać w pismach Teresy Ledóchowskiej.
W 1901 r. założyła w Rzymie przy domu głównym Sodalicji św. Piotra Klawera dla Misji Afrykańskich, międzynarodowy nowicjat. Przy biurach Sodalicji w wielu krajach Europy założono muzeum Afryki. Celem Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Piotra Klawera była animacja misyjna, czyli wspieranie misjonarzy w prowadzeniu do poznania i umiłowania Boga tych, którzy Go jeszcze nie znają.
Od 1890 r. wydawała i redagowała miesięcznik misyjny "Echo Afryki", które wychodziło w dziewięciu językach. Pierwszy numer czasopisma ukazał się w 1891 r. Nakład pisma pod koniec życia Ledóchowskiej w 1922 r. wynosił ok. 100 tys. egzemplarzy.
Jak podkreślała, "jeśli kochacie misje – będziecie modlić się za nie. Jeśli kochacie misje – będziecie prenumerować czasopisma misyjne. Jeśli kochacie misje – będziecie czytać o misjach i zachęcicie innych do czytania o nich. Jeśli kochacie misje – nie cofniecie się przed małą ofiarą na rzecz misji".
Maria Teresa Ledóchowska zmarła 6 lipca 1922 r. Jej ciało 10 lipca złożono na głównym cmentarzu rzymskim przy bazylice św. Wawrzyńca. Proces beatyfikacyjny Ledóchowskiej rozpoczął się w 1945 r. Do chwały ołtarzy wyniósł ją w niedzielę misyjną – 19 października 1975 r. papież Paweł VI. Jej grób licznie nawiedzali w czasie Soboru Watykańskiego II biskupi Afryki.
"Do 1933 r. Sodalicja zdołała wykupić 12 543 niewolników i niewolnic. Tysiące Afrykańczyków przygotowała do chrztu i pomogła im w zdobyciu wykształcenia" – informuje Komisja KEP ds. Misji.
Pierwszy dom klawerianek w Polsce założono w 1930 r. w Krośnie, w diecezji przemyskiej. W roku 1986 powstał drugi dom w Podkowie Leśnej koło Warszawy, w 1992 r. w Krakowie, w 2003 r. w Poznaniu, a w 2007 r. w Świdnicy. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ joz/
