XX Międzynarodowy Festiwal Koronki Klockowej w Bobowej. 2019 r. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Bobowska koronka klockowa, tradycyjnie tworzona w Bobowej (Małopolskie) została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Decyzję w tej sprawie podjął minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.
O wpisie poinformowało w mediach społecznościowych Centrum Kultury i Promocji Gminy Bobowa. Wniosek o wpisanie bobowskich koronek na listę przygotowany został przez tamtejsze Stowarzyszenie Twórczości Regionalnej. Odpowiednia dokumentacja została złożona w Narodowym Instytucie Dziedzictwa jesienią ubiegłego roku.
Jak podkreśla lokalny samorząd, bobowska koronka klockowa jest zgodna z definicją niematerialnego dziedzictwa kulturowego Konwencji UNESCO z 2003 roku stanowi dla lokalnej społeczności Bobowej nierozerwalny element tradycji, z którą silnie się utożsamia, przekazuje w gronie rodziny oraz w ramach warsztatów.
„Ta wiedza i umiejętność jak również sama nazwa +bobowska+, wskazuje miejsce lokalnej koronki, swoistego genius loci w naszych sercach. Równie istotny pozostaje jej materialny wymiar w postaci przedmiotów, artefaktów (wzory oraz narzędzia do wykonywania koronki klockowej), mieszkańcy Bobowej i okolic uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. Jest istotnym elementem promocji Bobowej na całym świecie” - zaznaczono.
Według uzasadnienia przedstawionego na stronie resortu kultury i dziedzictwa narodowego, data pojawiania się koronkarstwa w Bobowej nie jest dokładnie znana. Wiadomo jedynie, że już przed 1866 rokiem umiejętność ta była niezwykle popularna w Bobowej, a w 1899 roku w tej miejscowości utworzono Zawodową Szkołę Koronkarstwa.
Umiejętność przekazywana była z pokolenia na pokolenie i nadal odtwarzana jest przez miejscową wspólnotę m.in. poprzez używanie tradycyjnych wzorów, stworzonych jeszcze w XIX wieku.
Koronka wykonywana jest na wzorze, który koronczarka kopiuje na papierową planszę, i rozpina ją na wałek dostosowany do wielkości wzoru. Następnie przygotowuje odpowiednią liczbę par klocków i nawija na nie nici (ilość par klocków jest zależna od grubości nici, stosowanego splotu i wielkości koronki).
Charakterystyczne wzory dla Bobowskiej Koronki Klockowej (małoparkowej) to motywy zaczerpnięte z otaczającej przyrody, ułożone na tle sześciobocznej siatki takie jak: ślimaki, girlandka, dębówki, główki, aniołki, pawie pióra, chryzantema, lilie, kacze łapy, tulipany, słonecznik, grzybki, dmuchawce, cygańska droga. Tradycyjnie koronka służyła jako ozdoba stołów, bielizny, pościeli, szat liturgicznych, ołtarzy i tak jest do dzisiaj.
W Polsce rejestr elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego tworzony jest od 2014 r. według zasad przyjętych w związku z Konwencją UNESCO.
Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego prowadzi minister kultury i dziedzictwa narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Obecnie znajdują się na niej 73 tradycje i zwyczaje, jak np. szopkarstwo krakowskie, Pochód Lajkonika, polskie tańce narodowe, bartnictwo, wyścigi kumoterek, barbórka górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku czy tradycje barbórkowe oraz kult św. Kingi wśród górników Kopalni Soli Bochnia i Kopalni Soli Wieliczka.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ dki/
