CBOS: odsetek Polaków praktykujących w lokalnej parafii maleje od 2005 r.

75 proc. praktykujących Polaków uczestniczy w mszach świętych w kościele lokalnej parafii, 15 proc. praktykuje w różnych parafiach, a tylko 8 proc. chodzi stale do kościoła oddalonego od swojego miejsca zamieszania – czytamy w komunikacie przekazanym PAP.

W swojej parafii rzadziej praktykują osoby młodsze, zwłaszcza z przedziału wiekowego 25-34 lata (64 proc. wobec 82 proc. wśród badanych powyżej 65 lat), mieszkające w większych miejscowościach (52 proc. w największych miastach wobec 81 proc. na wsi) i lepiej wykształcone (56 proc. wśród badanych z wyższym wykształceniem wobec 87 proc. osób z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym).

Według autorów sondażu odsetek Polaków praktykujących w lokalnej parafii maleje przy każdym kolejnym pomiarze od 2005 r. W 2021 r. wzrósł za to odsetek osób uczestniczących w mszach świętych w różnych parafiach (12 proc. wobec 7 proc. w 2014 r.), a także osób niepraktykujących wcale (23 proc. wobec 18 proc. w 2014 r.).

Jak podaje CBOS, 58 proc. respondentów przyznało, że czują się związani ze swoją parafią (wobec 66 proc. w 2014 r.). Na takie pytanie przecząco odpowiedziało 39 proc. badanych (wobec 33 proc. w 2014 r.).

Według CBOS z miejscową parafią częściej czują się związani starsi badani, mieszkający w mniejszych miejscowościach i słabiej wykształceni, a ponadto częściej praktykujący, o niższych dochodach na osobę w rodzinie i wyznający poglądy prawicowe.

"Zestawienie z wynikami z poprzednich lat pokazuje z kolei, że i w tym przypadku mamy do czynienia z kontynuacją trendu – poczucie związku z lokalną parafią systematycznie maleje po roku 2005" – stwierdzili autorzy badania.

Kiedy badanych zapytano o przyczyny tego stanu rzeczy, 66 proc. odpowiedziało, że z różnych powodów w ogóle nie uczestniczą w mszach świętych – 49 proc. deklarowało, że są wierzący, ale nie praktykują, 15 proc. – że są niewierzący, a 3 proc. – że są innego wyznania.

23 proc. badanych wskazywało zarzuty pod adresem swojej parafii: 11 proc. zadeklarowało, że nie podoba im się proboszcz lub inni księża z tej parafii, 7 proc. – że wymaga się tam zbyt wysokich datków pieniężnych, kolejne 7 proc. – że w ich parafii nic się nie dzieje, 5 proc. – że źle się tam układa współpraca między księżmi a wiernymi, a 4 proc. – że świeccy nie mają wpływu na sprawy tej parafii. Ponadto 9 proc. czuło po prostu silniejszy związek z inną parafią.

Wreszcie 10 proc. respondentów wskazywało na inne powody – wśród nich najczęściej wymieniano ogólne zniechęcenie do Kościoła jako instytucji, przeprowadzkę, a także choroby lub zaawansowany wiek uniemożliwiające aktywny udział w życiu parafii.

Zapytani o wskazanie wszystkich organizowanych przez parafię aktywności, poza mszami świętymi, nabożeństwami i innymi praktykami religijnymi, respondenci najczęściej deklarowali, że ich parafie organizują pielgrzymki do miejsc kultu w kraju (63 proc.). W dalszej kolejności wskazywano na prowadzenie strony internetowej parafii (49 proc.), organizację pomocy dla najuboższych (49 proc.), a także pielgrzymek do miejsc kultu za granicą (39 proc.) i wyjazdów wakacyjnych dla dzieci i młodzieży (35 proc.), prowadzenie gazetki parafialnej (33 proc.) czy zajęć dla młodzieży (30 proc.). Mniej więcej co piąty badany wymieniał jeszcze organizację imprez kulturalnych (22 proc.), porad dla rodzin (21 proc.) i opieki nad ludźmi starymi i niepełnosprawnymi (20 proc.).

Jedynie 32 proc. badanych osobiście korzystało z aktywności organizowanych przez lokalną parafię albo wiedziało, że korzystały z nich mieszkające z nimi osoby.

Blisko połowa z nich wymieniła pielgrzymki do miejsc kultu w kraju (48 proc.) – również przy wszystkich poprzednich pomiarach to ta aktywność okazywała się cieszyć największą popularnością. Na dalszych miejscach plasowały się kolejno: imprezy kulturalne takie, jak: koncerty czy przedstawienia teatralne (21 proc.), wyjazdy wakacyjne dla dzieci i młodzieży (19 proc.), imprezy sportowe lub turystyczne (13 proc.), pielgrzymki do miejsc kultu za granicą (12 proc.) i zajęcia dla młodzieży (12 proc.).

Zmienną różnicującą w najwyższym stopniu częstość korzystania z organizowanych w lokalnej parafii aktywności była regularność, z jaką badani uczestniczyli w praktykach religijnych.

Na pytanie, czy zdarza im się dobrowolnie i bezpłatnie pracować na rzecz kościoła i parafian ze swojego osiedla lub wsi, twierdzącej odpowiedzi udzieliło 37 proc. badanych.

Autorzy badania zapytali również, ile pieniędzy respondenci przeznaczają miesięcznie na tacę. Największą grupę stanowiły osoby nieskładające żadnych ofiar pieniężnych (40 proc. – wzrost o 7 punktów procentowych w stosunku do pomiaru z 2014 r.). Za nimi plasowali się ci, którzy wskazywali konkretną kwotę (32 proc.), a prawie co czwarty respondent wybierał odpowiedź "różnie bywa". Można więc stwierdzić, że w sumie ofiary pieniężne w kościołach składa 56 proc. Polaków (spadek o 5 punktów w stosunku do pomiaru z 2014 r.).

Badanie "Aktualne problemy i wydarzenia" przeprowadzono od 4 do 14 listopada 2021 r. na reprezentatywnej imiennej próbie 1100 pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL.(PAP)

Autorka: Iwona Żurek

iżu/ joz/