Oświata i nauka na Kresach Wschodnich w XIX i XX wieku będzie tematem IV Międzynarodowej Konferencji Kresowej, która odbędzie się w piątek w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.
„Organizowana przez Muzeum Górnośląskie Międzynarodowa Konferencja Kresowa od czterech lat przybliża słabiej dotąd penetrowane i rzadziej popularyzowane aspekty historii wschodnich województw II Rzeczypospolitej. Podejmuje problematykę ich historii i wielokulturowości, każdego roku zwracając uwagę na bogactwo +kresowych tematów+” – powiedziała Małgorzata Iwanek z Muzeum Górnośląskiego.
Tematem konferencji zorganizowanej w 2014 r. była rola kobiet na Kresach Wschodnich. Rok później dyskutowano na temat mitów i stereotypów w odniesieniu do problemów kresowych. Tegoroczną konferencję bytomskie muzeum organizuje wraz z Wydziałem Pedagogiczno-Artystycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Według zapowiedzi organizatorów, celem prelegentów będzie nie tylko zwrócenie uwagi na tematy związane z rozwojem nauki i oświaty na Kresach Wschodnich, ale również na ich kontynuację w warunkach powojennego państwa polskiego – przy uwzględnieniu przymusowych ekspatriacji ludności polskiej tego obszaru w latach 1945–1946. Wspólnym celem uczestników ma być też refleksja nad koniecznością nie tylko przekazywania wiedzy na temat historii dawnych Kresów Rzeczypospolitej, ale też zachowania ich obrazu w pamięci pokoleń.
W komitecie naukowym konferencji zasiadają dr hab. prof. UAM Piotr Gołdyn (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), ks. bp prof. dr hab. Jan Kopiec (Uniwersytet Opolski), dr Joanna Lusek (Muzeum Górnośląskie w Bytomiu), dr hab. prof. UAM Piotr Łuszczykiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. Stefania Walasek (Uniwersytet Wrocławski).
Konferencji będzie towarzyszyć otwarcie wystawy fotografii Józefa Dańdy, wykonanych w latach 30. minionego stulecia. Wśród 30 eksponowanych fotografii znajdują się dwie oryginalne odbitki sporządzone przez autora w okresie międzywojennym. Pozostałe są odbitkami z lat 80. Wystawę wzbogacają plansze, mapa i opisy miejscowości z Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga z lat 1928–1936, a także sprzęt fotograficzny z epoki.
Józef Dańda (1895-1974) był człowiekiem wielu pasji: działaczem społecznym, krajoznawcą, organizatorem życia kulturalnego, przede wszystkim jednak wybitnym fotografikiem. Jego ulubionym tematem zdjęć był pejzaż, ale uwieczniał również architekturę, folklor, wykonywał zdjęcia dokumentacyjne, reporterskie, portretowe.
Dańda urodził się w 1895 r. na Śląsku Cieszyńskim, a w 1922 r. przeniósł do Katowic. Od tego czasu Górny Śląsk stał się jego miejscem na ziemi i ważnym, ale nie jedynym obiektem fotograficznych zainteresowań. Podróżował z aparatem po całej Polsce, docierając m.in. na Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej.
Dzięki zdjęciom Dańdy można poznać krajobraz i architekturę międzywojennych Zaleszczyk, Grodna, Lwowa, Brzeżan, Nowogródka, Podhajec, Wilna, Krystynopolu czy Krzemieńca, a także ośrodków sportów zimowych, jak Jaremcza i Worochta oraz wielu innych kresowych miejscowości.
Fotografie Józefa Dańdy publikowane były w prasie lokalnej i ogólnopolskiej. Autor prowadził wykłady, brał udział w konkursach, prezentował swoje prace na licznych wystawach. Współzałożył Śląskie Towarzystwo Miłośników Fotografii i marzył o stworzeniu muzeum fotografii. Od 1949 r. był członkiem ZAiKS-u, a także przez dwa lata wykładowcą fotografiki na ASP w Krakowie.
Zdjęcia prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego i Muzeum Historii Katowic. Ekspozycję będzie można zwiedzać do 22 stycznia 2017 r. (PAP)
lun/ agz/
