Górnośląskie Koleje Wąskotorowe - parowóz Ryś. Fot. PAP/Andrzej Grygiel
Przejazdy pociągami prowadzonymi przez parowóz typu „Ryś”, nauka jazdy lokomotywą czy przejazdy drezyną - to niektóre atrakcje, przygotowane z okazji 172-lecia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Okolicznościową imprezę zaplanowano na 20 września w Bytomiu.
Górnośląskie Koleje Wąskotorowe (GKW) to najstarsza nieprzerwanie czynna kolej wąskotorowa na Polsce. Pierwotnie służyła górnośląskiemu przemysłowi, przewożąc węgiel, rudy cynku i ołowiu czy kamień.
Dziś koleje wąskotorowe na Śląsku służą już tylko przewozowi turystów, stanowiąc jedną z największych atrakcji regionu. Tylko w ubiegłym roku przewiozła 26 tys. turystów z Bytomia przez Tarnowskie Góry do Miasteczka Śląskiego.
O szczegółach tegorocznych 172. urodzin kolejki poinformował we wtorek (16 września) Paweł Niemczuk ze Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (SGKW). Wydarzenia zaplanowano na stacji Bytom Karb Wąskotorowy, będącej siedzibą organizacji i główną bazą kolei.
Jak przekazał Niemczuk, 172. rocznica działalności GKW zbiega się z 75. urodzinami jedynego dotąd sprawnego parowozu stowarzyszenia: wyprodukowanej w 1950 r. w Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce w Chrzanowie lokomotywy T49 Ryś.
„Ryś młodość spędził pracując w Zakładach Cynkowych w Szopienicach, a po przejściu na emeryturę porzucony i zapomniany czekał na lepsze czasy. Te nadeszły dla niego kilka lat temu: dzięki wsparciu władz Bytomia, kilku górnośląskich przedsiębiorców oraz setek osób z całego kraju został wyremontowany” - podkreślił Niemczuk.
„Dziś jest gwiazdą naszej wąskotorówki, można go spotkać w letnie i jesienne niedziele, gdy wozi podróżnych z Bytomia do Tarnowskich Gór. 20 września jubilat poprowadzi niektóre pociągi na odcinku Bytom Wąskotorowy – Bytom Karb, będzie też pozował do zdjęć na torach stacyjnych” - dodał przedstawiciel SGKW.
W programie imprezy znajdą się też m.in. przejazdy z Bytomia do Tarnowskich Gór i Miasteczka Śląskiego, nauka jazdy lokomotywą pod okiem instruktora, zwiedzanie stacji z przewodnikiem, opowieść o parowozach produkowanych w chrzanowskim Fabloku, przejazdy drezyną ręczną oraz punkt gastronomiczny i dmuchańce dla najmłodszych.
Kolejną imprezę SGKW zorganizuje 27 września. Będzie to widowisko fabularne na motywach historycznych pt. „Po torach przez granicę”, czyli podróż w przeszłość do czasów, gdy Górny Śląsk był podzielony między Polskę i Niemcy.
„Uczestnicy odbędą podróż historycznym pociągiem przez dawną granicę, gdzie przejdą kontrolę graniczną i obejrzą inscenizację utarczki służb celnych z przemytnikami” - zasygnalizował Niemczuk.
Ponadto stowarzyszenie w każdą niedzielę do końca października zaprasza na przejażdżki parowym pociągiem z Bytomia do Zabytkowej Kopalni Srebra i Tarnowskich Gór oraz zwiedzanie stacji z przewodnikiem. Wszelkie szczegóły znajdują się na stronie: sgkw.eu
Górnośląskie Koleje Wąskotorowe powstały w 1853 r. Są najstarszą koleją wąskotorową w Polsce i drugą najstarszą koleją tego typu w Europie, starsza jest tylko Ffestiniog Railway w Walii.
Przez ponad 140 lat gęsta sieć wąskich torów o rozstawie 785 mm łącząca większość górnośląskich hut i kopalń rozciągała się od Raciborza na południowym zachodzie po Szopienice na wschodzie oraz Bibielę na północy. Rozwój transportu samochodowego w drugiej połowie XX wieku spowodował, że kolej wąskotorowa miała co raz mniej towarów do przewożenia. Zamykano kolejne linie. Pociągi towarowe przestały kursować w 2001 r.
W 2003 r. powołano Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, którego celem jest zachowanie w jak najlepszym stanie istniejących linii, budynków i taboru GKW oraz ochrona dziedzictwa przemysłowego. Jego wolontariusze, przy wsparciu samorządów i darczyńców, zajmują się m.in. remontami nawierzchni kolejowej i taboru orz prowadzeniem niezbędnej dokumentacji.
Co roku SGKW uruchamia kursy według wakacyjnego rozkładu jazdy na liczącej 21 km trasie z Bytomia przez Tarnowskie Góry do Miasteczka Śląskiego. To jedyny zachowany odcinek górnośląskiej sieci wąskotorowej, która w najlepszych czasach liczyła (bez bocznic) ponad 200 km.(PAP)
mtb/ malk/
