Jubileusz 50-lecia Muzeum Gdańska

"W ciągu tych pięciu dekad muzeum wrosło na trwale w topografię miasta, powoli budując swoją pozycję. Liczę, że kolejne lata pozwolą nam snuć dalszą niekończącą się opowieść o Gdańsku. A kolejne jubileusze dopisywać będą do kart historii gdańskiego muzealnictwa kolejne osiągnięcia" - powiedział dyrektor Muzeum Gdańska Waldemar Ossowski.

W trakcie uroczystości w Dworze Artusa m.in. odsłonięto replikę jelenia nad Ławą św. Rejnolda wykonaną przez Stanisława Wyrostka na zlecenie Bractw Ław Gdańskiego Dworu Artusa w Lubece.

Historia muzealnictwa w mieście nad Motławą liczy 150 lat. 30 marca 1870 r. utworzono Muzeum Miejskie (Stadtmuseum) z siedzibą w połowie pofranciszkańskiego klasztoru (gmachu Gimnazjum Akademickiego). Trzon muzealnych zbiorów do 1939 r. stanowiła kolekcja Jacoba Kabruna (1759–1814), złożona z kilku tysięcy obrazów, rysunków i rycin mistrzów europejskich od końca XV do początków XIX wieku.

W trakcie działań wojennych w marcu 1945 r. klasztor, którego siedzibą był kościół św. Trójcy, uległ częściowemu zniszczeniu. Trwający dziewięć dni pożar zniszczył ok. 60–65 proc. części muzeum miejskiego wraz z pozostawionymi we wnętrzach zbiorami, urządzeniami i wyposażeniem.

Z ideą utworzenia w Gdańsku placówki muzealnej dokumentującej historię miasta wystąpił już w 1945 r. dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie prof. Stanisław Lorentz, wskazując na jej siedzibę Ratusz Głównego Miasta. Pochodzący z XVI w. budynek także jednak ucierpiał w czasie wojny. Prace nad jego odbudową trwały z przerwami niemalże 25 lat.

7 października 1950 r. na hełmie wieży ratusza ustawiono ponownie figurę króla Zygmunta Augusta. O przekazaniu potrzebnego do pozłocenia figury 2,5 kg złota zadecydował osobiście prezydent RP Bolesław Bierut podczas wizyty w Gdańsku. W 1959 r. na wieży ratusza uruchomiono ponownie zegar. W 1965 r. zakończyły się prace konserwatorskie w Wielkiej Sali Wety, która była przeznaczona do organizacji oficjalnych uroczystości.

W 1969 r. w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków powstał dokument określający funkcje Ratusza Głównego Miasta. Koncepcja zespołu pod kierownictwem inż. arch. Tadeusza Chrzanowskiego zakładała umieszczenie wystaw czasowych na I piętrze. Wystawa stała miała znaleźć się na II piętrze i obejmować okres od wczesnego średniowiecza do zakończenia II wojny światowej. Ekspozycję zniszczeń Gdańska planowano umieścić na III piętrze.

Muzeum zostało powołane do życia uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej 31 marca 1970 r. jako oddział Muzeum Pomorskiego w Gdańsku. 2 kwietnia 1970 r. udostępniono zwiedzającym Ratusz Głównego Miasta, jako główną siedzibę muzeum. Inauguracji placówki towarzyszyła wystawa "25 lat ochrony zabytków w Gdańsku".

W samodzielną instytucję muzeum zostało przekształcone w marcu 1971 r. Pierwotnie działało pod nazwą Muzeum Historii Miasta Gdańska, a w latach 2000-18 jako Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.

Zalążkiem zbiorów muzeum stało się zabytkowe wyposażenie ratusza ukryte w czasie II wojny przez niemieckich konserwatorów sztuki oraz kolekcja ponad 200 monet przekazanych z Muzeum Pomorskiego.

Dziś MG ma w swoich zbiorach blisko 70 tys. obiektów archeologicznych, historycznych, artystycznych oraz przyrodniczych. Są one przechowywane i pokazywane w 9 oddziałach. Pięć z nich - Ratusz Głównego Miasta, Dwór Artusa, Dom Uphagena, Muzeum Poczty Polskiej oraz Muzeum Bursztynu - ma charakter całoroczny. Cztery - Twierdza Wisłoujście, Wartownia nr 1 na Westerplatte, Kuźnia Wodna w Oliwie oraz Muzeum Nauki Gdańskiej - funkcjonują sezonowo lub okazjonalnie. Obecnie trwa też adaptacja na cele muzealne XV-wiecznego Wielkiego Młyna.

Ponadto, Muzeum Gdańska utrwala też i udostępnia w internecie 6700 cyfrowych kopii rycin, map, czy starych fotografii, a także ustne świadectwa historii.

MG cieszy się dużą popularnością wśród turystów. W 2019 r. zanotowano rekordową frekwencję - placówkę odwiedziło 512 tysięcy osób.(PAP)

autor: Robert Pietrzak

rop/aszw/