Kaplica Trójcy Świętej na Zamku w Lublinie. Fot. PAP/W. Pacewicz
Połącznie gotyckiej architektury i bizantyńsko-ruskich malowideł, czyli kultury Zachodu i Wschodu, wyróżnia Kaplicę Trójcy Świętej na Zamku w Lublinie. To jeden z najcenniejszych w Europie zabytków sztuki średniowiecznej.
Kaplica znajduje się wśród propozycji zwiedzania dla młodych, którzy będą przebywać w Lublinie podczas Światowych Dni Młodzieży.
Gotycki kościół zamkowy pod wezwaniem Trójcy Świętej powstał prawdopodobnie w XIV w. za panowania Kazimierza Wielkiego, razem z wzniesionym wówczas murowanym zamkiem, otoczonym murem obronnym. Kościół pełnił funkcję kaplicy królewskiej.
W wieku XV, z fundacji króla Władysława Jagiełły, malarze ruscy z mistrzem Andrzejem na czele pokryli całe wnętrze świątyni freskami bizantyńsko-ruskimi. Malowidła ukończono w 1418 r.
Freski w kaplicy przedstawiają sceny z ewangelii m.in. Zwiastowanie, Chrzest Chrystusa, Zmartwychwstanie, ale też postacie proroków Starego Testamentu (Izajasz, Eziechiel) oraz świętych, męczenników i ojców Kościoła wschodniego. Są też wizerunki fundatora – Władysława Jagiełły.
Zamek w Lublinie, leżący na królewskim szlaku z Krakowa do Wilna, cieszył się zainteresowaniem i opieką Jagiellonów. Tu, pod kuratelą Jana Długosza, wychowali się synowie Kazimierza Jagiellończyka. W 1569 r. w murach zamku obradował Sejm, na którym podpisano akt unii polsko-litewskiej – Unię Lubelską.
W wyniku wojen XVII w. zamek uległ zniszczeniu. Ocalały jedynie Kaplica Świętej Trójcy oraz powstały jeszcze w XIII w. donżon, czyli wieża obronno-rezydencjonalna.
W pierwszej ćwierci XIX w., wzniesiono tu nową budowlę przeznaczoną na więzienie Królestwa Kongresowego i kaplica zamkowa stała się kaplicą więzienną, a bezcenne malowidła zatynkowano. Funkcję więzienia zamek w Lublinie pełnił przez 128 lat.
Malowidła w kaplicy odkrył w 1899 r. malarz Józef Smoliński. Rozpoczęta wówczas przez niego konserwacja fresków trwała – z przerwami - niemal sto lat. XV-wieczne malowidła udostępniono do zwiedzania dopiero w 1997 r.
Znaczenie tego zabytku doceniła w 1995 r. Komisja Europejska, przyznając środki na sfinansowanie ostatniego etapu prac w ramach programu ochrony europejskiego dziedzictwa kulturowego. Większość malowideł w Kaplicy udało się odsłonić i odrestaurować. Dzięki nim stanowi ona wybitny zabytek w skali międzynarodowej. Jest to szczególne miejsce, w którym spotkała się i współistniała kultura Wschodu i Zachodu.
Zwiedzanie tego unikalnego w skali Europy zabytku jest ograniczone - jednorazowo do Kaplicy może wejść maksymalnie 30 osób na pół godziny, a w ciągu jednego dnia takich wejść organizowanych jest siedem lub osiem.
W Kaplicy jest prowadzony stały monitoring warunków mikroklimatycznych, musi być utrzymywana odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza, by te 600-letnie malowidła ścienne nie uległy uszkodzeniu.
"Rocznie Kaplicę zwiedza ponad 200 tysięcy osób, turystów z Polski i całego świata" – powiedziała dyrektor Muzeum Lubelskiego Katarzyna Mieczkowska–Czerniak.(PAP)
ren/ mow/
