Zbiory Książnicy Cieszyńskiej autorstwa Józefa Londzina w serwisie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej www.sbc.org.pl
Książnica Cieszyńska zakończyła digitalizację książek, które ukazały się na Śląsku Cieszyńskim w latach 1801-1939. Dyrektor instytucji Krzysztof Szelong podał, że w postaci cyfrowej dostępna jest całość zachowywanego w Książnicy piśmiennictwa z tego okresu.
Zasoby Książnicy Cieszyńskiej dostępne są w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej pod adresem: https://www.sbc.org.pl/dlibra/collectiondescription/110?dirids=110.
Pracowniczka Książnicy Małgorzata Szelong poinformowała, że prace nad cyfryzacją zbioru z lat 1801-1939 rozpoczęły się w 2017 r. Wpierw wyselekcjonowano druki zwarte wydane na Śląsku Cieszyńskim do 1939 r., sporządzono ich szczegółowe opisy katalogowe i poddano drobnym zabiegom introligatorskim. Potem całość zeskanowano i umieszczono w Internecie.
Spośród 1,8 tys. zdigitalizowanych tytułów opublikowanych zostało ok. 1,4 tys. Jak wyjaśniła Szelong, są to te, co do których wygasły prawa autorskie. Z reszty skorzystać można w czytelni Książnicy.
Zdigitalizowany zbiór jest zróżnicowany. 70 proc. stanowią publikacje polskie, 21 proc. niemieckie, a 6 proc. czeskie. Najstarsze druki wytłoczone zostały w pierwszej cieszyńskiej drukarni, którą założył w 1806 r. Tomasz Prochaska. Szelong powiedziała, że na uwagę zasługują m.in. najstarsze cieszyńskie polonika: prace Jana Brzuski, Karola Kotschego, Pawła Kajzara i Jana Śliwki, a także pierwsze polskie kancjonały wydane na Śląsku Cieszyńskim: katolicki ks. Antoniego Janusza i ewangelicki Jerzego Bogusława Heczki.
Cyfryzacji poddane zostały m.in. opracowania historyczne dotyczące regionu autorstwa m.in. Gottlieba Biermanna, Antona Petera, Karla Raddy, Franciszka Popiołka, Józefa Londzina, Jana Galicza i Aloisa Adamusa. Są prace publikowane przez przedstawicieli miejscowego środowiska naukowego. Dużą część stanowią druki religijne. Są utwory literackie miejscowych autorów, podręczniki szkolne i przewodniki turystyczne po regionie oraz kolekcja wydawnictw dokumentujących działalność organizacji politycznych, gospodarczych, kulturalnych i oświatowych.
Z okresu po 1920 r., kiedy Śląsk Cieszyński został podzielony pomiędzy Polskę i Czechosłowację, cyfryzacji poddano zarówno wydawnictwa opublikowane w polskiej części regionu, jak i na Zaolziu.
Wcześniej Książnica poddała cyfryzacji tytuły dawnej prasy i czasopism cieszyńskich. W Śląskiej Bibliotece Cyfrowej znaleźć można też kopie dużych kolekcji rękopiśmiennych: rękopisów z biblioteki ks. Leopolda Jana Szersznika oraz archiwum własnego Tadeusza Regera.
Dyrektor Krzysztof Szelong dodał, że projekt udostępnienia cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego on-line, oprócz cyfryzacji, objął także stworzenie nowego systemu bibliotecznego z oprogramowaniem pozwalającym włączyć bazy danych Książnicy do centralnego katalogu zbiorów polskich bibliotek naukowych NUKAT, czy choćby katalogów rozproszonych.
"Dla Książnicy to prawdziwa rewolucja. Zmiana systemu pociąga za sobą bowiem zmianę stosowanego dotychczas formatu opisu katalogowego, a wraz nią konwersję niemal 150 tys. rekordów katalogowych, bibliograficznych i faktograficznych oraz migrację całości danych do nowego systemu" – wyjaśnił dyrektor.
Zmodernizowana została także strona internetowa https://kc-cieszyn.pl. Znaleźć na niej można m.in. materiały na temat zbiorów Książnicy, jej historii i działalności, katalogi - nie tylko w wersji online, ale i w postaci zdigitalizowanych kartotek, a także witryny zrealizowanych przez Książnicę przedsięwzięć.
Książnica Cieszyńska podała, że realizacja całego przedsięwzięcia zakończona zostanie w kwietniu br. Jego koszt wynosi 760 tys. zł. Książnica pozyskała na ten cel dofinansowanie z UE za pośrednictwem regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, które wyniosło 646 tys. zł.
Zbiory Książnicy Cieszyńskiej liczą ok. 200 tys. woluminów dzieł drukowanych, w tym 17,5 tys. starych druków (53 inkunabuły), a ponadto ok. 18 tys. jednostek ewidencyjnych rękopisów. Najcenniejszą częścią jest księgozbiór ks. Leopolda Szersznika. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pat/
