Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk (P) wziął udział w podpisaniu porozumienia, 20 bm. pomiędzy dyrektorem Archiwum Państwowego w Łodzi Piotrem Zawilskim (L) a prezydentem miasta Hanną Zdanowską (C) o zamianie nieruchomości siedziby miejscowego archiwum. Fot. PAP/G. Michałowski
Łódzki magistrat odzyska od Archiwum Państwowego budynek dawnego ratusza miejskiego. W zamian archiwum zyska nieruchomość, na której będzie mogło wybudować nowy obiekt do gromadzenia dokumentów. W środę podpisano w tej sprawie umowę.
Pod dokumentem o zamianie nieruchomości podpisali się prezydent Łodzi Hanna Zdanowska, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk i dyrektor Archiwum Państwowego w Łodzi Piotr Zawilski.
Dzięki umowie budynek byłego ratusza miejskiego na placu Wolności, należący do Skarbu Państwa, a pozostający w zarządzie Archiwum Państwowego w Łodzi, znajdzie się ponownie we własności samorządu. Z kolei łódzkie archiwum zyska w zamian nieruchomość, na której wybuduje swą nową siedzibę.
Z podpisania umowy nie kryła zadowolenia Zdanowska. Przypomniała, że negocjacje w tej sprawie trwały bardzo długo, ale zostały zakończone sukcesem. Jak mówiła, jej marzeniem było, aby ratusz stał się perełką placu Wolności, chciałaby, aby mieścił się w nim piękny pałac ślubów.
W wyniku negocjacji, które trwały 11 lat, archiwum przyjęło propozycję niezabudowanej nieruchomości przy placu Dąbrowskiego, w centrum miasta. Powstać ma tu obiekt o powierzchni użytkowej około 8-9 tys. mkw., zdolnej pomieścić 45 km bieżących akt, co – zdaniem pracowników archiwum – powinno zabezpieczyć jego potrzeby na najbliższe 30 lat.
W nowym obiekcie oprócz magazynów i pomieszczeń administracyjnych znaleźć się mają: multimedialna czytelnia, sale wystawienniczo-edukacyjne, pracownie digitalizacji i konserwacji.
Nowy budynek ma architektonicznie nawiązywać do sąsiadującego Teatru Wielkiego i Sądu Okręgowego. Szacowany koszt inwestycji to około 67 mln zł. Pieniądze na budowę będą pochodzić z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zakończenie prac budowlanych planowane jest na koniec 2024 r.
Zdaniem dyrektora Pietrzyka podpisanie porozumienia jest pierwszym krokiem do poprawy obecnej sytuacji, a co niezwykle ważne, dzieje się to w roku jubileuszu stulecia utworzenia sieci archiwalnej. Jak mówił, kilka nowych inwestycji udało się już w kraju zrealizować, jak choćby ostatnio "piękny budynek archiwum w Białymstoku". "Cieszę się, że Łódź do tego grona dołącza" – powiedział.
Pietrzyk podziękował m.in. wicepremierowi, ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego Piotrowi Glińskiemu. Podkreślił, że resort, którym on kieruje, w ostatnim czasie bardzo dużą wagę przykłada do tego, co się dzieje w archiwach i dzięki temu "archiwa w ostatnim czasie odżyły".
Zdaniem dyrektora Archiwum Państwowego w Łodzi Piotra Zawilskiego dzięki podpisanemu porozumieniu łódzkie archiwum zyskuje ogromną szansę na poprawę warunków funkcjonowania. "Archiwum łódzkie zyskało świetną okazję, aby postawić budynek godny miejsca, które miasto zaproponowało. Plac Dąbrowskiego to przecież ścisłe centrum miasta" – powiedział.
Obecne archiwum nawiązuje swą tradycją do Archiwum Akt Dawnych m. Łodzi, które powstało w drugiej połowie lat 20. XX wieku. W 1937 r. zmieniono jego nazwę na Archiwum Miejskie.
Archiwum nie zaprzestało swojej pracy również w trakcie II wojny światowej. Kierowane przez Niemców zatrudniało nadal część personelu polskiego. Profil jego działalności nastawiony był głównie na dokumentowanie niemieckiej przeszłości miasta.
Po II wojnie światowej funkcjonowało jako Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Łodzi, następnie jako Archiwum Państwowe Miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego. Po reformie administracyjnej przyjęło w 1976 r. nazwę Wojewódzkiego Archiwum Państwowego, by w 1984 r. zmienić ją ponownie na Archiwum Państwowe w Łodzi.
Obecnie zasób Archiwum Państwowego w Łodzi wynosi prawie 1,5 mln jednostek aktowych mierzących 16,5 kilometra bieżących akt. Znajdujące się w archiwum materiały pochodzą głównie z XIX i XX w. z obszaru dawnej guberni piotrkowskiej i obecnego województwa łódzkiego. Są tu m.in. akta dawnych fabryk, instytucji bankowych i kredytowych. Jest tu też dokumentacja getta łódzkiego, będąca jedynym na świecie tak doskonale zachowanym zbiorem okresu Holocaustu.
W archiwum są też akta instytucji wymiaru sprawiedliwości, szkół, rodzinno-majątkowe, partii politycznych z lat 1945-1990 oraz organizacji i stowarzyszeń społecznych. Cennym uzupełnieniem zasobu są druki i pisma ulotne, dyplomy cechowe, dokumenty ikonograficzne, kartograficzne i teatralia łódzkie. (PAP)
Autor: Jacek Walczak
jaw/ joz/
