Muzeum Lachów Sądeckich.
Blisko 300 eksponatów obrazujących kulturę ludową Lachów Sądeckich - w tym stroje ludowe, narzędzia rolnicze oraz znaleziska archeologiczne - można od piątku oglądać w nowej siedzibie Muzeum Lachów Sądeckich w Podegrodziu koło Nowego Sącza.
„Nowa lokalizacja muzeum pozwoliła na nowoczesną aranżację ekspozycji. Archiwalia związane z lachowską kulturą gromadzone od początku lat 60. ubiegłego wieku przez miłośników kultury ludowej Zofię i Stanisława Chrząstowskich, zostały wyeksponowane w nowy, ciekawszy sposób” – powiedziała kuratorka wystawy Maria Madziar.
Ekspozycję podzielono na trzy segmenty prezentujące kulturę materialną Lachów Sądeckich, archiwalne fotografie oraz archeologię.
Zwiedzając muzeum można dowiedzieć się jak wyglądało dawniej codzienne życie na sądeckiej wsi. Zgromadzono tam wytwory rzemiosła, narzędzia gospodarskie, misternie wykonane odświętne stroje ludowe. Część ekspozycji poświęcona jest religijności Lachów oraz obrzędom.
Wystawę uzupełniają cytaty pochodzące z książki etnografa Seweryna Udzieli pt. „Kilka słów o strojach, budowlach i sprzętach na Sądecczyźnie” oraz cytaty ze współczesnych wywiadów z najstarszymi mieszkańcami Podegrodzia i Gostwicy.
W części wystawy pokazano reprodukcje archiwalnych fotografii Wojciecha Migacza - fotografa-samouka dokumentującego życie lachowskiej wsi z przełomu XIX i XX wieku. Migacz wykonywał własnoręcznie zrobionym aparatem portrety ślubne, rodzinne, okolicznościowe, fotografował pejzaże i krajobrazy. Na szklanych negatywach utrwalał ludzi przy codziennej pracy na roli, uroczystości religijne i patriotyczne. Na wystawie można także podziwiać wykonany przez Migacza aparat fotograficzny z drewnianym statywem, kopioramy oraz pamiątki po fotografie.
W części archeologicznej prezentowane są znaleziska archeologiczne z terenu gminy Podegrodzie oraz z innych części Sądecczyzny. Od IX-tego do X-tego wieku na terenie obecnej gminy Podegrodzie istniał gród, zaś w samym Podegrodziu - dwa gródki w miejscach zwanych „Na Grobli” i „Zamczysko”.
Jak wyjaśnił archeolog Bartłomiej Urbański, prezentowane znaleziska datowane są od epoki kamienia po średniowiecze. Wśród eksponatów są np. kości mamuta i tura, narzędzia krzemienne, naczynia, a także biżuteria. Ciekawostką jest średniowieczna gra planszowa oraz miecze rycerskie z czasów, kiedy święta Kinga zamieszkiwała klasztor w Starym Sączu.
Muzealną kolekcję zapoczątkowali nauczycielka i bibliotekarka Zofia Chrząstowska i jej mąż instruktor rolny, bibliotekarz Stanisław Chrząstowski. Na przełomie lat 20. i 30. ubiegłego wieku mieszkali w Podegrodziu. „Chrząstowscy byli zafascynowani kulturą lachowską. Gromadzili przedmioty codziennego użytku, niektóre dostawali inne kupowali lub wymieniali stare za nowe” – opowiadała kurator wystawy.
W 1981 r. Chrząstowscy przekazali zbiory Muzeum Okręgowemu w Nowym Sączu z zastrzeżeniem, aby kolekcja była prezentowana w Podegrodziu. Wówczas otwarto filię Muzeum Okręgowego - Muzeum Lachów Sądeckich w Podegrodziu. Dotychczas kolekcja była prezentowana w miejscowym Domu Kultury. Obecnie Muzeum im. Chrząstowskich mieści się w budynku biblioteki.(PAP)
szb/ agz/
