Cmentarz na wileńskiej Rossie. Fot. PAP/J. Undro
Na cmentarzach Wileńszczyzny w środę po raz czwarty odbywa się kwesta na rzecz Rossy – najstarszego wileńskiego cmentarza, jednej z polskich nekropolii narodowych. W akcji "Wileńszczyzna Rossie" uczestniczy około 20 podwileńskich miejscowości.
„W tym roku rozdaliśmy 55 puszek” - poinformował PAP inicjator kwesty Dariusz Żybort, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Medycznego na Litwie.
Na wileńskich cmentarzach kwestuje głównie młodzież szkolna i harcerze. W akcję zaangażowali się księża, informując i zachęcając do przekazywania pieniędzy na odnowę pomników na Rossie. „Z każdym rokiem jesteśmy coraz bardziej rozpoznawalni i to przynosi efekty” - powiedział Żybort.
W ubiegłym roku w czasie kwesty na Wileńszczyźnie zebrano 5 tys. euro. „To może nie jest zbyt dużo, ale najważniejsze, że coraz więcej osób uświadamia sobie, że cmentarz potrzebuje naszej pomocy” - ocenił Żybort.
W ostatnim roku za pieniądze zebrane podczas kwest na warszawskich Powązkach, kilku kwest na Rossie i innych cmentarzach Wileńszczyzny (łącznie 27 tys. euro) odnowiono 13 pomników. 10 tys. euro na rzecz Rossy przekazały Warszawska Izba Lekarska i Stowarzyszenie Polskich Lekarzy w Chicago. Za te pieniądze odnowiono trzy pomniki spoczywających tu lekarzy. W sumie w ciągu ostatnich 25 lat w czynie społecznym odnowiono blisko 100 pomników.
Zarząd cmentarza Rossa znajduje się w gestii samorządu Wilna, ale dotychczas władze miasta nie otaczały nekropolii, która jest pomnikiem historii Wilna, Polski i Litwy, wystarczającą opieką. To się ma zmienić w przyszłym roku. Już wiosną za środki unijne ma ruszyć kompleksowa renowacja cmentarza, w ramach której zostaną odnowione ścieżki, zainstalowane oświetlenie i monitoring oraz odnowionych będzie około 50 pomników.
Założony w 1901 r. cmentarz na Rossie składa się z kilku części: Starej Rossy, Nowej Rossy i Cmentarzyka Wojskowego z mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego. Na obszarze ponad 10 ha znajduje się ok. 26 tys. nagrobków, pomników, grobowców. Spoczywają tu m.in. profesorowie Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby m.in. archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki.
Wokół mauzoleum Józefa Piłsudskiego znajdują się groby żołnierzy poległych w walkach o Wilno w latach 1918-19 z bolszewikami oraz mogiły żołnierzy Armii Krajowej poległych w walkach o wyzwolenie Wilna w 1944 roku. Na Rossie pochowani są ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, Petras Cvirka.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ akl/ akw/
