Jasna Góra, sanktuarium w Leśniowie i częstochowski kościół św. Barbary to pierwsze obiekty na powstającym w woj. śląskim Europejskim Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. Intencją twórców szlaku jest stworzenie produktu turystycznego, łączącego duchowość, wiedzę i aktywność.
Pomysł stworzenia szlaku, łączącego obiekty związane z zakonem paulinów, zrodził się blisko dwa lata temu. Przedstawiciele zakonu i samorządu woj. śląskiego podpisali wówczas list intencyjny w tej sprawie, co otworzyło drogę do opracowania koncepcji szlaku. W poniedziałek na Jasnej Górze zaprezentowano m.in. strategię jego rozwoju oraz logotyp.
Paulini – w Polsce znani głównie jako gospodarze sanktuarium maryjnego na Jasnej Górze - mają ponad 70 domów zakonnych w 17 krajach. Najwięcej - przeszło 20 - w Polsce. Ponadto działają w Niemczech, Anglii, Hiszpanii, Włoszech, Chorwacji, Czechach, Rumunii oraz na Słowacji, Węgrzech, Łotwie, Białorusi i Ukrainie. Prowincje paulińskie są też w Australii i USA, a placówki misyjne w Kamerunie i RPA.
Docelowo Europejski Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów ma objąć – obok Polski - także Węgry, Słowację i Chorwację. Jego najważniejszym miejscem będzie Jasna Góra w Częstochowie - jeden z największych w Europie ośrodków kultu maryjnego. W pierwszym etapie na szlaku znalazły się także dwa inne paulińskie ośrodki w woj. śląskim: klasztor w Leśniowie oraz częstochowski kościół św. Barbary; w kolejnym mogą dołączyć obiekty w Małopolsce.
Szlak Paulinów zaprojektowano z myślą o pięciu różnych grupach docelowych, których motywacje – jak wskazują twórcy projektu - są rozpięte pomiędzy duchowością, wiedzą i aktywnością. Tym samym oferta szlaku jest adresowana zarówno do osób głęboko religijnych, dla których najważniejsze będą kontemplacja, skupienie, modlitwa, bliski kontakt z Bogiem, jak i do turystów kulturowych, traktujących dziedzictwo paulinów jako zjawisko warte poznania.
Dopełnieniem koncepcji jest umieszczenie w gronie użytkowników szlaku turystów aktywnych, dla których najważniejszą motywacją do odwiedzenia któregoś z paulińskich obiektów będzie ich lokalizacja przy jurajskich trasach pieszych i rowerowych.
W poniedziałek na Jasnej Górze zaprezentowano logotyp szlaku, odwołujący się do symboliki drogi, interpretowanej jako ścieżka wewnętrznej przemiany, poszukiwanie opatrzności, pielgrzymowanie, aktywność kontemplacyjna czy służba zakonna. Wykorzystany w logo rysunek drogi, graficznie nawiązuje do rys na wizerunku Matki Bożej Jasnogórskiej, zaś poprzez dodanie okręgu uzyskano kształt litery P – inicjału zakonu paulinów.
W ramach prac nad strategią szlaku opracowano koncepcję trzech tras: pieszej, rowerowej i samochodowej, wraz z niezbędną infrastrukturą, oznakowaniem czy miejscami postojowymi. Dyskutowano też o formule zarządzania szlakiem, np. poprzez specjalnie powołaną fundację.
Jasna Góra w Częstochowie to jeden z największych w Europie ośrodków kultu maryjnego. W 2019 r. sanktuarium odwiedziło ok. 4,4 mln pielgrzymów i turystów (ok. 100 tys. więcej niż rok wcześniej), w tym pieszo do klasztoru dotarło około 133 tys. pątników. W ubiegłym roku ruch turystyczny i pielgrzymkowy był ponad czterokrotnie mniejszy z powodu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 – w 2020 r. Jasną Górę odwiedziło niespełna milion pielgrzymów.
Zakon paulinów, czyli Braci Św. Pawła Pierwszego Pustelnika, powstał w XIII wieku na Węgrzech. Jego założycielem był bł. Euzebiusz - w ub. roku obchodzono 750. rocznicę jego śmierci. Zakon otrzymał ostateczną aprobatę w 1308 r. Wtedy paulini oficjalnie jako zakon zaczęli żyć według reguły św. Augustyna.
Wstępujący do zakonu pustelnicy obrali na patrona św. Pawła z Teb. Żył on na przełomie III i IV wieku w Egipcie. Według przekazów, dożył 113 lat, z czego ponad 90 lat spędził na pustyni, mieszkając w skalnej grocie. W historii Kościoła uznawany jest za pierwszego pustelnika. Znalazł licznych naśladowców, przyczyniając się do rozwoju życia eremickiego i pustelniczego w całym basenie Morza Śródziemnego.
Do scen z życia św. Pawła nawiązuje herb zakonu paulinów. Jest na nim palma, która dostarczała św. Pawłowi owoców i liści na szatę, kruk przynoszący mu chleb oraz dwa lwy, z którymi żył w przyjaźni, a które po jego śmierci miały wygrzebać dół na grób. Herb paulinów umieszczony jest m.in. na pierwszej bramie wejściowej na Jasną Górę.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ dki/
