Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zaprezentował w czwartek 11 pomników, które zostały w tym roku odnowione staraniem Komitetu i innych instytucji oraz osób prywatnych na najstarszej wileńskiej nekropolii. Remonty kosztowały łącznie około 40 tys. euro.
„Jesteśmy zadowoleni z wykonanej pracy. Udało się odnowić wyjątkowo dużo grobów” – powiedział PAP prezes Komitetu Dariusz Żybort.
Za pieniądze zebrane podczas kwest na rzecz Rossy organizowanych podczas Święta Zmarłych w Warszawie na Powązkach oraz kilku akcji odbywających się w ciągu roku na Rossie i na cmentarzach Wileńszczyzny odnowiono grób Aleksandra Likszy – legionisty walczącego o wyzwolenie Wilna w 1919 roku i jego siostry Władysławy Likszanki, groby Matyldy i Władysława Paszkowskich oraz Doroty Łowczynowskiej.
Z funduszy prywatnych odbudowano grób księdza Stanisława Huniewicza i groby rodzin Sakowiczów i Marczyków. Renowację pomnika Jana Żarnowskiego sfinansował Instytut Pamięci Narodowej, pomnik Józefy i Kajetana Krasowskich – Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie, a powstańca styczniowego Lucjana Mariconiego – spółka Ventus Nafta.
W czwartek na Rossie odbyła się otwarta lekcja pt. „Powstańcy styczniowi żywi w naszej pamięci”, podczas której prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Dariusz Żybort i honorowa przewodnicząca Komitetu Alicja Klimaszewska pokazali, gdzie spoczywają powstańcy i opowiedzieli o nich. Uczniowie wileńskiej szkoły średniej im. Władysława Syrokomli zapalili znicze na grobach powstańców.
Z funduszy Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą w tym roku na Rossie odnowiono też groby powstańców styczniowych: Józefa Giedrojcia, Vytautasa Urbonavicziusa i Karoliny Medekszy.
Jeżeli chodzi o upamiętnienie grobów powstańców styczniowych, ten rok jest szczególny, gdyż za miesiąc w centralnej kaplicy cmentarza na Rossie spoczną szczątki 21 powstańców odnalezionych na wileńskiej Górze Zamkowej, w tym przywódców – Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego.
„W związku z tym, chcieliśmy uporządkować też groby innych uczestników powstania” – mówi Żybort.
Na Rossie spoczywa ponad 20 uczestników powstania z 1863 roku. Część ich grobów odnowiono w latach poprzednich.
W czwartek na Rossie odbyła się otwarta lekcja pt. „Powstańcy styczniowi żywi w naszej pamięci”, podczas której prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Dariusz Żybort i honorowa przewodnicząca Komitetu Alicja Klimaszewska pokazali, gdzie spoczywają powstańcy i opowiedzieli o nich. Uczniowie wileńskiej szkoły średniej im. Władysława Syrokomli zapalili znicze na grobach powstańców.
Cmentarz na Rossie ma blisko 250 lat. Jest malowniczo położony na wzgórzach i porośnięty starodrzewem. Został mocno okaleczony nie tylko przez czas, ale także przez władze w okresie radzieckim, gdy nekropolie były obiektami dewastacji i rabunku. Wiele nagrobków jest pochylonych, zapadniętych w ziemię, bez krzyży, z powybijanymi medalionami i zniszczonymi napisami.
Rossa składa się z kilku części: Starej Rossy, Nowej Rossy i Cmentarzyka Wojskowego z mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego, w którym spoczywa jego serce i prochy matki. Na obszarze ponad 10 hektarów jest około 26 tys. nagrobków, pomników, grobowców. Spoczywają tu m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki. Na Rossie pochowani są również: ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Czurlanis (Cziurlionis), pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ klm/ kar/
