„W oparach opium” Franciszek Żmurko
Płótno „W oparach opium” Franciszka Żmurki, jednego z najpopularniejszych malarzy polskich przełomu XIX i XX wieku, a także obrazy Tadeusza Makowskiego, Henryka Siemiradzkiego, Józefa Pankiewicza licytowane będą 6 czerwca na aukcji Sztuki Dawnej w DESA Unicum w Warszawie.
"Głównym bohaterem aukcji i poprzedzającej ją wystawy jest oczywiście Franciszek Żmurko i jeden z jego najsłynniejszych obrazów +W oparach opium+" - powiedział PAP Jan Koszutski, ekspert rynku sztuki. Jak zaznaczył, obraz w literaturze fachowej funkcjonował również pod innymi tytułami: "Pod wpływem haszyszu" lub "Haszysz".
Na płótnie przedstawione są dwie kobiety w intymnej, buduarowej przestrzeni, wypełnionej bogatymi tkaninami. Orientalna sceneria jest tłem dla narkotycznego seansu, na co wskazuje też fajka do palenia opium leżąca na niewielkim stoliku.
"Niezmiernie ciekawa jest historia tego obrazu" - mówi Koszutski. "Wystawiany był on na Światowej Wystawie w Chicago w 1893 roku – jednej z najważniejszych wystaw powszechnych końca XIX wieku. Jeszcze przed wojną został zakupiony przez dyrektora kopalni ropy naftowej w Borysławiu. Przez lata nic nie było o nim wiadomo, poza tym, że pozostaje w rękach prywatnych. Tymczasem obraz przetrwał wojnę; spadkobiercy dyrektora kopalni ukryli go w swoim domu na Saskiej Kępie i zamurowali. W ten sposób dzieło przedstawiające wielką wartość muzealną, nie zostało ani zagrabione, ani zniszczone".
To olbrzymie płótno o rozmiarze 140 na 280 centymetrów powstało - jak podkreślił Koszutski - w najlepszym okresie twórczym artysty, w 1887 r. Na aukcji cena szacunkowa dzieła Żmurki wynosi pomiędzy 500 a 700 tys. "Jest to, według mnie, bardzo ostrożna estymacja. Pozycja artystyczna Żmurki w okresie międzywojennym była bardzo mocna. Obraz ten to bardzo ważny i cenny element aukcji. Dzieło na rynku sztuki pojawia się po raz pierwszy" - zaznaczył Koszutski.
"To, co dziś może szokować widzów – przedstawienie palenia opium, odrętwiałych ciał i narkotycznych wizji – było domeną akademików. A opium zaliczano do jednego z najpopularniejszych narkotyków w XIX stuleciu. Handel tą substancją wywołał nawet dwie wojny pomiędzy Wielką Brytanią a Chinami. Franciszek Żmurko, czołowy przedstawiciel akademizmu, był jednym z najpopularniejszych malarzy przełomu wieków na ziemiach polskich. Osiągał sukcesy na wystawach sztuki w całej Europie, a jego prace były zamawiane nawet przez klientelę ze Stanów Zjednoczonych. Dziś jego prace znajdują się w największych kolekcjach na świecie" - napisano w katalogu wystawy i aukcji.
Na aukcji licytowana też będzie Tadeusza Makowskiego "Dziewczynka z kapeluszem i kwiatami" z 1925 r. - zdaniem eksperta sztuki "prześliczny obraz". Estymacja między 900 tys. a 1 mln 400 tys.
Prace Makowskiego cieszą się ogromnym powodzeniem. W ubiegłym roku obraz "Latawce" sprzedano za ponad dwa miliony złotych. To obecnie jedno z najdroższych dzieł sprzedanych kiedykolwiek w Polsce - powiedział PAP krytyk sztuki Rafał Konecki, szef portalu Artinfo
Na aukcji znajdą się również dwie prace Józefa Pankiewicza "Pejzaż" i "Akt leżący" z depozytu Muzeum Narodowego w Warszawie, prezentowane były na wielkiej monograficznej wystawie Pankiewicza wystawie w 2006 r.
Licytowana też będzie praca „Dwie głowy” Henryka Siemiradzkiego. Pochodzi ona z przełomu lat 70. i 80. XIX wieku, najlepszego okresu twórczości malarza, kiedy studiował włoską naturę w plenerze. Siemiradzki to jeden z twórców najbardziej cenionych przez kolekcjonerów. Jego "Rozbitek" był przez 13 lat najdrożej sprzedanym na aukcji obrazem polskiego artysty.
Ponadto pod młotek pójdą dzieła takich twórców jak m.in. Wilhelm Kotarbiński, Maurycy Mędrzycki, Wojciech Kossak czy Jakub Zucker.
Aukcja Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie odbędzie się 6 czerwca w Domu Aukcyjnym DESA Unicum przy ul. Pięknej w Warszawie. (PAP)
Anna Bernat
abe/ mabo/
