Ofertę oprowadzania po śląsku wprowadziło od soboty w Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (SMZT), które zarządza m.in. tym obiektem z listy światowego dziedzictwa UNESCO – wynika z informacji Stowarzyszenia.
SMZT jako jedyna w Polsce organizacja pozarządowa prowadzi samodzielnie dwa zabytki światowego dziedzictwa UNESCO – Zabytkową Kopalnię Srebra i Sztolnię Czarnego Pstrąga.
Jest też kolejną instytucją w regionie, która w ostatnim czasie wprowadziła ofertę oprowadzania po swoim obiekcie po śląsku. Od połowy kwietnia ofertę oprowadzania w języku śląskim w wersjach dla dzieci i dorosłych oferuje też Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.
"Mamy przewodników, którzy na co dzień na stałe oprowadzają w językach: angielskim, niemieckim, czeskim i rosyjskim. Na zamówienie zdarzają się także hiszpański i francuski" - wyjaśnił, cytowany w informacji SMZT jego prezes Zbigniew Pawlak.
"Chcemy się wyróżniać na tle innych, a nas – Ślązaków, na pewno wyróżnia język śląski. To nasze niematerialne dziedzictwo, które chcemy pielęgnować. Dlatego nie wstydzimy się godać i zapraszamy na taką szychtę do tarnogórskich podziemi" - wskazał Pawlak.
Stowarzyszenie przypomina m.in. wywodzące się ze śląskich tradycji pozdrowienie "Szczęść Boże", którego używali tarnogórscy gwarkowie wydobywający srebro i którego używają przewodnicy, rozpoczynając i kończąc każdą wycieczkę. Typowe śląskie słowa były już wcześniej obowiązkowymi elementami oprowadzania.
"Zdarzyły nam się jednak grupy z woj. opolskiego, które pytały, a nie możecie trochę pogodać? I tak to się zaczęło. Zresztą rozprowiomy na co dzień, bo są my ze Śląska. Jedynie musieliśmy przyswoić określenia typowo górnicze" – wyjaśniła jedna z przewodniczek Kornelia Wylężek.
Jak dodał inny przewodnik, Andrzej Kupka, do turystów zwykle mówi się po polsku, dlatego na śląski trzeba się po prostu przestawić. W swoim oprowadzaniu po śląsku debiutował z małą, dziewięcioosobową grupą i – jak zadeklarował - na początku był stres, jednak kiedy "sie umie godać", to z czasem wychodzi to z człowieka naturalnie.
Zabytkową Kopalnię Srebra w dniach od 29 kwietnia (sobota) do 3 maja (środa) pracuje dłużej, niż zwykle, bo w godzinach 9-16.
"Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach" stały się 15. polskim obiektem na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO 9 lipca 2017 r. Wpis na listę UNESCO objął 28 obiektów pogórniczych, w tym zajmujący 150 ha kompleks podziemi po dawnym górnictwie rud ołowiu, srebra i cynku.
W toku prac nad wnioskiem m.in. z podziemnego kompleksu wydzielono, jako osobne atrybuty, dwie zasadnicze sztolnie, na których oparto systemy odwadniające: Głęboką Sztolnię Fryderyk (której częścią jest Sztolnia Czarnego Pstrąga), a także Sztolnię Boże Wspomóż.
Pozostałe obiekty to liczne szyby górnicze (w tym trzy będące częścią podziemnej trasy turystycznej w Zabytkowej Kopalni Srebra i dwa w Sztolni Czarnego Pstrąga), pierwotny rejon założenia Kopalni Fryderyk w dzielnicy Bobrowniki Śląskie, krajobraz pogórniczy z XIX wieku, krajobraz pogórniczy Srebrnej Góry, Park Miejski, hałda popłuczkowa dawnej Kopalni Fryderyk oraz Stacja Wodociągowa Staszic wraz z kompleksem podziemnych komór.
Przez kilka stuleci na obszarze Tarnowskich Gór i okolic funkcjonowało kilka tysięcy kopalń; powstało tam ok. 20 tys. szybów i ponad 150 km podziemnych wyrobisk. Częścią tego kompleksu są dwa najbardziej znane obiekty - Zabytkowa Kopalnia Srebra oraz Sztolnia Czarnego Pstrąga (będące m.in. ważnymi punktami Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego).
Sztolnią Czarnego Pstrąga nazywany jest 600-metrowy fragment Głębokiej Sztolni Fryderyk, służącej kiedyś do odwadniania tarnogórskich podziemi. Turyści pływają tamtędy łodziami od 1957 r. Do niedawna była to najdłuższa w Polsce podziemna trasa turystyczna pokonywana w ten sposób, (do czasu oddania ponadkilometrowej drogi wodnej w Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu – części XIX-wiecznej Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej).
Zabytkowa Kopalnia Srebra to z kolei jedyna w Polsce trasa turystyczna, wytyczona w podziemiach będących pozostałością po dawnych kopalniach rud srebra, ołowiu i cynku. Stanowi niewielki fragment dawnej kopalni Fryderyk. Do zwiedzania została udostępniona w 1976 r. Przygotowany dla zwiedzających prawie dwukilometrowy szlak przebiega na głębokości 40 m pod ziemią.
Tarnogórskie zabytki objęte wpisem UNESCO wyróżnia wyjątkowy system gospodarowania wodami podziemnymi. Wodę z tych wyrobisk wykorzystywano nie tylko w celach przemysłowych, ale też spożywczych, co jest unikatem w skali świata. Zachowany zakład wodociągowy, który powstał na wyrobiskach górniczych pokazuje, jak bardzo rozwinięty był niegdyś przemysł w tej części Europy.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ jann/