Park Wielokulturowy Stara Kopalnia w Wałbrzychu na terenie dawnej kopalni „Julia”. Fot. PAP/M. Kulczyński
W Białymstoku podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków ogłoszono we wtorek laureatów konkursu "Zabytek Zadbany". Nagrody przyznano w pięciu kategoriach.
Jak mówił podczas uroczystości w zabytkowym barokowym Pałacu Branickich w Białymstoku wiceminister kultury i generalny konserwator zabytków Piotr Żuchowski, gala jest podsumowaniem roku pracy osób zaangażowanych w ochronę zabytków.
W tym roku do konkursu zgłoszono 70 zabytków, z których jury do nagrody nominowało 20. Zabytki oceniano w pięciu kategoriach.
W kategorii "Utrwalenie wartości zabytkowej pojedynczego obiektu" nagrodzono dawny szpital Świętej Trójcy w Broniszowie (Lubuskie), który zbudowano w 1765 r. Jak poinformował organizator konkursu, Narodowy Instytut Dziedzictwa, jury "doceniło kompleksowe prace konserwatorsko-budowlane przeprowadzone z maksymalnym poszanowaniem i wykorzystaniem wszystkich zachowanych elementów oryginalnej substancji zabytkowej".
W kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu" laureatami zostały zabytkowe XVIII- i XIX-wieczne domy na murze miejskim przy ul. Sowińskiego w Dobrym Mieście (Warmińsko-Mazurskie). Jury przyznało nagrodę "za kompleksową rewitalizację zdegradowanej przestrzeni miasta z zachowaniem integralności i autentyzmu zespołu domów na murach obronnych".
Tegoroczna nagroda za "Adaptację obiektów zabytkowych" trafiła do pochodzącego z XVIII w. zespołu kopalń Julia w Wałbrzychu, obecnie jest to Park Wielokulturowy Stara Kopalnia – Centrum Nauki i Sztuki (Dolnośląskie). Jury doceniło "przeprowadzone na szeroką skalę kompleksowe działania konserwatorsko-adaptacyjne w zdegradowanej kopalni, wykonane z pełnym poszanowaniem jej autentyzmu i zachowaniem walorów krajobrazu poprzemysłowego".
W kategorii specjalnej "Architektura i konstrukcje drewniane" nagrodzono Willę Okszy w Zakopanem, która wzniesiona została wg projektu Stanisława Witkiewicza w latach 1894-1895. Nagrodę przyznano za "wzorcowo zrealizowane kompleksowe prace konserwatorskie autentycznej substancji zabytkowej willi".
W kategorii specjalnej "Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki" zwyciężyły dawne XIX-wieczne magazyny zakładów włókienniczych K. W. Scheiblera, obecnie siedziba Art. Inkubatora w Łodzi. Jury doceniło "staranną konserwację zachowanej substancji zabytkowej i harmonijne połączenie z elementami współczesnymi".
Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa prof. Małgorzata Rozbicka mówiła, że wyzwaniem, jakie stoi przed konserwatorami, jest uzmysłowienie społeczeństwu, że jest ono "współodpowiedzialne" za kondycję zabytków.
"Zabytek Zadbany" jest corocznym konkursem ogłaszanym przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Nadzór nad konkursem sprawuje Generalny Konserwator Zabytków. Od 2011 r. podmiotem realizującym procedurę konkursową jest Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Konkurs skierowany jest do właścicieli i zarządców obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Jego celem jest promocja właściwej opieki nad zabytkami i pokazanie najlepszych wzorów utrzymania obiektów zabytkowych.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, obchodzony 18 kwietnia na całym świecie, został ustanowiony przez Komitet Wykonawczy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków Icomos w 1983 r. i wpisany przez UNESCO do rejestru ważnych imprez o znaczeniu światowym. Celem obchodów Dnia Ochrony Zabytków jest przybliżenie społeczeństwu problemów ochrony materialnej spuścizny minionych pokoleń. (PAP)
swi/ pz/
