Od nowego roku w Wielkopolsce działalność ma rozpocząć nowa, samodzielna instytucja kultury pod nazwą: Pałac Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze. W 1806 r. generał otrzymał majątek w Winnej Górze od Napoleona, spędził tam ostatnie lata życia.
Według obecnych założeń, udostepnienie publiczności gotowej, pełnej ekspozycji powinno nastąpić za trzy lata. W projekcie budżetu na przyszły rok zaplanowano ponad 1 mln zł dotacji na działalność instytucji kultury.
Zespół pałacowo-parkowy w Winnej Górze wielkopolski samorząd kupił od prywatnego właściciela w połowie 2018 roku. Kilka miesięcy później w pałacu ruszyło muzeum poświęcone gen. Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu, Legionom Polskim oraz wybitnym Wielkopolanom. Placówką zarządza Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Wielkopolski samorząd ogłosił konkurs na koncepcję programowo-organizacyjną instytucji kultury.
Jak poinformował PAP dyrektor Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu (UMWW) Włodzimierz Mazurkiewicz, celem wyodrębnienia zespołu pałacowo-parkowego w Winnej Górze z obecnie zarządzającego tą placówką muzeum w Dobrzycy, jest stworzenie "nowoczesnej instytucji kultury o charakterze niemuzealnym, służącej interpretacji historii polskich dążeń niepodległościowych, pokazanych w szerokim kontekście historycznym".
"Osią narracyjną ekspozycji, która ma powstać w winnogórskim pałacu, będzie postać gen. Dąbrowskiego, we wspomnianym, szerokim kontekście historycznym polskiej niepodległości rozważa się również pokazanie wątków późniejszych: pozytywistycznego nurtu budowania siły ekonomicznej polskiej społeczności w Wielkopolsce oraz powstania wielkopolskiego" - powiedział.
Jak dodał, okolicznością sprzyjającą utworzeniu szerokiej perspektywy ekspozycji są historyczne powiązania kluczowych postaci: gen. Jana Henryka Dąbrowskiego – właściciela majątku w Winnej Górze, Dezyderego Chłapowskiego – adiutanta gen. Dąbrowskiego i prekursora pracy organicznej oraz Barbary Chłapowskiej, drugiej żony gen. Dąbrowskiego, a jednocześnie kuzynki Dezyderego Chłapowskiego.
Oferta instytucji, ekspozycja stała oraz organizowane wydarzenia edukacyjne i wystawiennicze, ma służyć umacnianiu tożsamości regionalnej Wielkopolan, pokazywać rozmaite podejścia do zagadnienia niepodległości i wolności oraz kształtować współczesne postawy patriotyczne. Według zapowiedzi, ekspozycja zajmująca przestrzeń pałacu w Winnej Górze ma "operować współczesnymi narzędziami komunikacji, uwzględniając w tym zakresie w szczególności potrzeby i oczekiwania młodzieży".
Udostepnienie publiczności gotowej, pełnej ekspozycji powinno nastąpić pod koniec 2023 roku. Włodzimierz Mazurkiewicz podał, że do tego czasu instytucja będzie działać, realizując zadania edukacyjne i popularyzatorskie zarówno w Winnej Górze, w oparciu o obecne zasoby, jak i poza siedzibą.
W przyszłym roku, oprócz stopniowego organizowania samodzielnej instytucji kultury, planuje się także stworzenie i udostępnienie wystawy mobilnej promującej nową jednostkę, a także organizację w Winnej Górze pierwszego zlotu uczniów szkół im. gen. Dąbrowskiego.
Koncepcja programowo-organizacyjna przygotowana została przez zespół Departamentu Kultury UMWW. W trakcie prac nad nią wykorzystano elementy koncepcji, będących wynikiem przeprowadzonego w 2019 r. konkursu na koncepcję programowo-organizacyjną instytucji kultury działającej w zespole pałacowo-parkowym w Winnej Górze.
O utworzeniu nowej instytucji kultury zdecydują podczas najbliższej sesji radni Sejmiku Województwa Wielkopolskiego.
Gen Dąbrowski otrzymał majątek Winna Góra w 1807 r. od Napoleona za wierną służbę u jego boku. Barokowy pałac w Winnej Górze powstał w latach 1760-70. Po przejęciu dóbr Dąbrowski gromadził w pałacu pamiątki i dokumenty związane z walkami Polaków. W Winnej Górze bywali: Julian Ursyn Niemcewicz, Władysław Syrokomla i Henryk Sienkiewicz.
Na początku XX w. stan techniczny pałacu był na tyle zły, że ówczesny właściciel hr. Henryk Mańkowski zdecydował się na jego rozbiórkę i budowę nowej siedziby. Pałac został wzniesiony w 1910 r. wg projektu Stanisława Boreckiego w stylu polskim (stanisławowskim). Obiekt do II wojny światowej pozostawał w rękach spadkobierców generała, po wojnie został przejęty przez państwo, a od 2003 r. stał się własnością prywatną.
Do czasu zakupu pałacu przez wielkopolski samorząd, w jego kilku pomieszczeniach funkcjonowała - zorganizowana w 1987 r. - izba pamięci gen. J. H. Dąbrowskiego.
Twórca Legionów Polskich we Włoszech, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, inicjator zwycięskiego powstania wielkopolskiego po śmierci 6 czerwca 1818 r. pochowany został w miejscowym kościele. Urna z jego sercem znajduje się w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach poznańskiego kościoła św. Wojciecha. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ krap/
