Biblia Gutenberga ze zbiorów biblioteki pelplińskiego Wyższego Seminarium Duchownego. Fot. PAP/G. Jakubowski
Dawne pocysterskie opactwo w Pelplinie - to jeden z największych zachowanych do dziś w swojej historycznej formie zespołów zabytków sakralnych w Polsce. W dawnym opactwie przechowywanych jest wiele skarbów, wśród nich - jedyny w naszym kraju egzemplarz Biblii Gutenberga.
Będące stolicą diecezji pelplińskiej niewielkie, nieco ponad 8-tysięczne, miasto na Pomorzu - to jeden z polskich ośrodków, który w lipcu gościć będzie zagranicznych pielgrzymów przybywających na Światowe Dni Młodzieży.
Jak powiedział PAP diecezjalny koordynator ds. ŚDM ks. Grzegorz Kudelski, chcęć odwiedzenia diecezji zapowiedziało jak dotąd około 350 młodych katolików (liczono na kilka tysięcy pielgrzymów). Obok Francuzów, Hiszpanów, Niemców czy Ukraińców, będą to goście z tak odległych zakątków świata, jak choćby Brazylia, Togo, Paragwaj, Argentyna, Chile, Meksyk czy Kanada.
Przed pielgrzymami staną otworem niemal wszystkie obiekty pelplińskiego zespół pocystersko-katedralnego: wiele z nich - od wieków użytkowanych do celów kościelnych, na co dzień jest niedostępnych dla postronnych osób.
W skład zabytkowego zespołu wchodzą przede wszystkim średniowieczne (powstałe głównie między XIII a XV wiekiem) zabudowania pocysterskie - bazylika katedralna pw. Najświętszej Maryi Panny, klasztor, kościół pw. Bożego Ciała oraz liczne klasztorne budynki gospodarcze, w tym młyn i spichlerz. Zespół uzupełniają pochodzące z późniejszych czasów - kanonie i sufraganie, zabudowania Wyższego Seminarium Duchownego oraz - ulokowany w ogrodach - klasycystyczny pałac biskupi z pierwszej połowy XIX wieku.
Sercem całego zespołu jest bazylika - drugi co do wielkości (po Bazylice Mariackiej w Gdańsku) kościół ceglany w Polsce. Wnętrze tej trójnawowej świątyni, zwieńczone gwiaździstymi, sieciowymi i kryształowymi sklepieniami, zdobi ponad 20 ołtarzy. Wiele z nich stworzyli najwybitniejsi gdańscy i pomorscy barokowi artyści, w tym Herman Han, Hans Krieg czy Andrzej Stech.
Sercem całego zespołu jest bazylika - drugi co do wielkości (po Bazylice Mariackiej w Gdańsku) kościół ceglany w Polsce. Wnętrze tej trójnawowej świątyni, zwieńczone gwiaździstymi, sieciowymi i kryształowymi sklepieniami, zdobi ponad 20 ołtarzy. Wiele z nich stworzyli najwybitniejsi gdańscy i pomorscy barokowi artyści, w tym Herman Han, Hans Krieg czy Andrzej Stech.
Obrazy autorstwa pierwszego z artystów, w tym „Koronacja Marii” i „Wizja św. Bernarda”, zdobią m.in. wyjątkowy – powstały w latach 1623-24, ołtarz główny świątyni składający się z pięciu kondygnacji. „Jest to największy ołtarz w Polsce. Liczy sobie 25,5 metra wysokości, a wykonano go w formie potężnego łuku triumfalnego" - powiedział PAP dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie ks. Wincenty Pytlik.
Dumą świątyni są także gotyckie dębowe stalle wykonane w 1433 roku. 42 siedziska zdobią kunsztowne ornamenty zoomorficzne, roślinne i maswerkowe. Stalle są jednym z najstarszych oryginalnych elementów zabytkowego wyposażenia kościoła, który przetrwał do dziś.
Od strony południowej do kościoła przylega klasztor zbudowany wokół czworobocznego wirydarza. Klasztorne krużganki kryją kilkadziesiąt, często wielkoformatowych, malowideł ściennych, z których najstarsze datowane są nawet na XIV wiek.
Innym skarbem dawnego opactwa jest przechowywana w Muzeum Diecezjalnym Biblia Gutenberga, czyli pierwsza wydana drukiem książka. Do naszych czasów przetrwało zaledwie 48 egzemplarzy. Pelpliński egzemplarz, to dwutomowe wydanie na papierze, posiadające oryginalną XV-wieczną oprawę. Z okazji wizyty pielgrzymów przybywających na ŚDM, gospodarze Muzeum planują pokazać biblię zwiedzającym (na co dzień spoczywa ona w skarbcu i rzadko go opuszcza).
W 2014 r. prezydent Polski Bronisław Komorowski specjalnym rozporządzeniem uznał pelpliński zespół pocystersko-katedralny za Pomnik Historii. Tytuł ten nadawany jest od 1994 r. najważniejszym dla historii kraju miejscom. Do dziś uhonorowano nim 60 różnego rodzaju zabytków.(PAP)
aks/ mow/
