Towarzystwo Naukowe Płockie (TNP) udostępniło w formie cyfrowej kolejnych sześć zabytkowych inkunabułów ze swej unikatowej kolekcji. Wśród ksiąg, które poddano obecnie digitalizacji, znalazły się m.in. „Legenda aurea” z 1486 r. oraz „Malleus maleficarum” z 1496 r.
Projekt zeskanowania i udostępnienia w internecie cennych ksiąg został dofinansowany przez samorząd Mazowsza. Digitalizację wykonała specjalistyczna firma – poinformowało w czwartek TNP.
Zdigitalizowane inkunabuły dostępne są na stronie internetowej Płockiej Biblioteki Cyfrowej www.tnp.org.pl/biblioteka/dlibra - dodatkowo, także w formie cyfrowej, zostały udostępnione w stacjonarnej czytelni multimedialnej Biblioteki im. Zielińskich TNP. Placówka ta posiada w swych zbiorach 13 tys. 366 starych druków, w tym 93 inkunabuły, czyli księgi wydane do 1500 r. włącznie i należące do najcenniejszych zabytków piśmiennictwa.
Dwa z sześciu inkunabułów, które obecnie zeskanowano, poddano wcześniej niezbędnym zabiegom konserwacji. „Była to pełna konserwacja, czyli rozłożenie ksiąg na poszczególne składki, mycie kart, uzupełnianie ubytków, usuwanie ewentualnych nieczystości i ponowne zszycie składek w blok księgi oraz połączenie z oprawą, która także poddana była naprawie” – powiedziała PAP dr Grażyna Szumlicka-Rychlik, dyrektor płockiej Biblioteki im. Zielińskich.
Jak podkreśliła, znajdująca się w tej placówce kolekcja 93 inkunabułów „to unikatowe zbiory”. „Niektóre z naszych inkunabułów są jedynymi egzemplarzami w kraju, a niektóre różnią się od tych samych ksiąg z innych zbiorów choćby liczbą kart czy detalami opracowania” – wyjaśniła dr Szumlicka-Rychlik. Dodała, że w ramach prowadzonej od 2003 r. digitalizacji obejmującej całość kolekcji Biblioteki im. Zielińskich dotychczas udało się opracować cyfrowo większość inkubabułów, ponad 80 proc.
TNP podkreśliło, że do zakończonego obecnie projektu digitalizacji sześć inkunabułów, wybrano cenne pozycje, niemieckie i włoskie, głównie z dziedziny teologii. Wśród tych ksiąg znalazło się m.in. dzieło Jacobusa de Voragine’a „Legenda aurea” („Złota legenda”) wydane w Strassburgu w 1486 r. – popularny podręcznik dla ówczesnych kaznodziejów, zawierający zbiór żywotów i legend o świętych, podzielony na rozdziały odpowiadające poszczególnym dniom i uroczystościom według kalendarza kościelnego, który doczekał się licznych wydań w XV wieku.
Innym inkunabułem dostępnym w cyfrowej wersji po przeprowadzonej ostatnio digitalizacji jest także „Malleus maleficarum” („Młot na czarownice”) Heinricha Kramera (Institoris Henricus) i Jacobusa Sprengera - księga wydana w Norymberdze w 1496 r. „To traktat na temat czarownictwa, spisany przez katolickich, dominikańskich inkwizytorów, profesorów teologii. Był uważany za jedno z podstawowych kompendiów wiedzy o czarach, czarownicach i ich związkach z szatanem i stosowany jako podręcznik łowców czarownic od XV do XVII wieku” – wyjaśnia TNP.
Projekt „Upowszechnianie inkunabułów ze zbiorów Towarzystwa Naukowego Płockiego” został dofinansowany ze środków samorządu woj. mazowieckiego w kwocie 15 tys. zł, a wkład własny TNP to ponad 6 tys. zł.
TNP powstało w 1820 r. To najstarsza tego typu instytucja w Polsce. Prowadzi badania regionalne, seminaria, a także wykłady, odczyty i wystawy. Od 2014 r. jest organizacją pożytku publicznego. Będąca częścią TNP Biblioteka im. Zielińskich jest jedną z siedmiu najstarszych w kraju. Jej księgozbiór liczy ponad 403 tys. jednostek.
W kolekcji starodruków znajdują się tam m.in. pochodzące z XV wieku inkunabuły, jak „Expositio super toto Psalterio” Joannesa de Turrecrematy, najstarszy polski druk tłoczony, wydany w Krakowie w 1474 r. oraz Biblia z 1478 r. pochodząca z drukarni Antoniusa Kobergera w Norymberdze, „Boska Komedia” Dantego Alighieri z 1487 r., „Kronika świata” Wernera Rolewincka z 1492 r. oraz pierwsze wydanie „De revolutionibus orbium coelestium” Mikołaja Kopernika z 1543 r. Jest też pierwsza na świecie drukowana książka o rakietach „Artis magnae artilleriae pars prima” Kazimierza Siemienowicza z 1650 r. oraz „Statut Łaskiego”, jeden z sześciu wydanych na pergaminie z najstarszym drukowanym tekstem "Bogurodzicy" z 1506 r. Placówka posiada również jedyne w polskich zbiorach pierwsze wydanie kompletu 80 grafik „Los Caprichos” Francisco Goi z 1799 r.
Biblioteka im. Zielińskich ma też pierwsze XIX-wieczne wydania dzieł Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego, a także kolekcję prasy, w sumie ponad 5,5 tys. tytułów, wśród których są m.in. „Goniec Płocki” (1830-1831), a także „Biblioteka Warszawska” (1841-1914), „Tygodnik Ilustrowany” (1859-1939) oraz „Gazeta Warszawska” (1787-1939). (PAP)
mb/ agz/
