Udostępnienie dolnego kościoła pw. Wszystkich Świętych po rewitalizacji. Warszawa, 29.05.2020. Fot. PAP/R. Pietruszka
Przestrzenie dolnego kościoła pw. Wszystkich Świętych w Warszawie, które przeszły właśnie rewitalizację, powinny przypominać historię tego miejsca w czasie wojny – podkreślił w piątek metropolita warszawski, kardynał Kazimierz Nycz.
Warszawska parafia pw. Wszystkich Świętych przy placu Grzybowskim od 2017 r. przechodzi remont. W piątek odbyła się uroczysta prezentacja dolnego kościoła po rewitalizacji.
Znajduje się tam sala kinowo-teatralna, kaplica oraz sale, które zostaną zagospodarowane jako biblioteka parafialna, kawiarnia oraz pomieszczenia dla poszczególnych grup parafialnych. Będzie tam również wystawa poświęcona historii tej części Warszawy oraz samej parafii.
Kard. Kazimierz Nycz: W czasie II wojny światowej był to jeden z trzech kościołów na terenie getta. Świątynia odegrała ogromną rolę w ratowaniu Żydów, m.in. na plebani tego kościoła ukrywał się sławny prof. Ludwik Hirszfeld, uratował go ówczesny proboszcz Marceli Godlewski.
W uroczystości prezentacji dolnego kościoła wziął udział m.in. kard. Nycz, który podkreślał konieczność odwoływania się do historii parafii Wszystkich Świętych. Przypomniał m.in., że w czasie II wojny światowej był to jeden z trzech kościołów na terenie getta. Mówił, że świątynia odegrała ogromną rolę w ratowaniu Żydów, m.in. na plebani tego kościoła ukrywał się sławny prof. Ludwik Hirszfeld, uratował go ówczesny proboszcz Marceli Godlewski. Kardynał wspomniał również o spotkaniu Jana Pawła II z wiernymi właśnie w Kościele pw. Wszystkich Świętych.
"Zadanie, które stoi przed parafią, przed księdzem proboszczem, to jest to, aby te przestrzenie służyły działalności kulturalnej, edukacyjnej, ale także religijnej w tym ważnym miejscu Warszawy i żeby był także wizytówką tego tragicznego miejsca w czasie wojny" - zaznaczył.
Minister kultury podkreślił, że ten kościół to miejsce szczególne. Przypomniał również o rozstrzygniętym w marcu konkursie na pomnik upamiętniający Polaków ratujących Żydów, który ma stanąć w okolicy świątyni.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński wyraził przekonanie, że ten wspaniały projekt będzie pożyteczny społecznie i będzie służył warszawiakom. Wicepremier wyraził wielkie zadowolenie, że projekt ten został tak sprawnie zrealizowany. Także Gliński podkreślił, że ten kościół to miejsce szczególne. Przypomniał również o rozstrzygniętym w marcu konkursie na pomnik upamiętniający Polaków ratujących Żydów, który ma stanąć w okolicy świątyni.
Pomnik, który powstanie właśnie na pl. Grzybowskich, będzie miał formę zawijającej się wstęgi, na której znajdą się nazwiska osób prywatnych i organizacji udzielających pomocy Żydom podczas II wojny światowej. "Ten pomnik powinien powstać. Nie ma w Warszawie godnego upamiętnienia tych ludzi, którzy w najcięższych czasach potrafili się zachować jak trzeba" - mówił Gliński. Przypomniał, że te osoby pracowały również w parafii pw. Wszystkich świętych. "To jest miejsce symboliczne i pomnik powinien jak najszybciej powstać" - podkreślił.
Warszawski kościół Wszystkich Świętych otrzymał tytuł "Dom życia”
Marek Prawda, dyrektor przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, życzył, aby kościół jak najszybciej był udostępniony w swojej pełnej krasie wiernym, a także wszystkim, którzy interesują się historią, ponieważ, jak dodał "kamienie tego kościoła mogą opowiadać swoją bogatą historię. Jest to historia piękna i dramatyczna, inaczej mówiąc polska". Jego zdaniem, "możliwość opowiedzenia tej historii w tak fantastycznym miejscu jest też wzbogaceniem oferty turystycznej miasta" - wskazał.
Proboszcz parafii ks. Piotr Waleńdzik powiedział dziennikarzom PAP oraz IAR, że w kościele będzie również ścieżka edukacyjna opowiadająca historię tej części miasta - m.in. Jurydyki Grzybów. W jednej z sal wmurowany jest kamień węgielny tej jurydyki. Oprócz tego przypomniana zostanie historia powstawania kościoła oraz jego dzieje, m.in. okres II wojny światowej. Przybliżone zostaną postać b. proboszcza ks. Marcelego Godlewskiego oraz historia ukrywania Żydów w dolnym kościele. Część ekspozycji zostanie poświęcona pierwszemu powojennemu proboszczowi ks. Zygmuntowi Kaczyńskiemu. Jak opowiadał ks. Waleńdzik, Kaczyński był ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie na uchodźctwie w Londynie. Po powrocie do Polski, został aresztowany i zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach prawdopodobnie zamordowany w więzieniu UB. "Chcemy pokazywać tę historię aż do dzisiaj. Jest to znaczące miejsce na mapie Warszawy" - podkreślił proboszcz.
Rewitalizacja Kościoła Pw. Wszystkich Świętych w Warszawie została zrealizowana z programu operacyjnego infrastruktura i środowisko 2014-2020.
Całkowity koszt inwestycji w ramach projektu "rewitalizacja zabytkowego Kościoła pw. Wszystkich Świętych w Warszawie dla zachowania dziedzictwa kulturowego i poprawy dostępności do zasobów kultury" wynosi ok. 19,9 mln zł. Dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej to ok. 15,9 mln zł. Krajowy wkład to ok. 3,9 mln zł., w tym środki własne Parafii, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz samorządu Województwa Mazowieckiego (Urząd Marszałkowski).
Autor: Olga Łozińska
oloz/ itm/
