Tradycje polskich Tatarów związane z obrzędem pogrzebowych zostaną przedstawione w albumie, który w tym roku wyda Muzułmański Związek Religijny w RP. W publikacji znajdą się fotografie obrazujące przebieg ceremonii pogrzebowej oraz zdjęcia mizarów, czyli cmentarzy.
Muzułmański Związek Religijny w RP (MZR) otrzymał na album "Niech raj świetlisty będzie. Rytuały przejścia Tatarów polskich - pogrzeb" dotację z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) w wysokości 14 tys. zł.
Będzie to druga publikacja z serii MZR o tatarskich rytuałach. Pierwsza opisuje tradycje związane ze ślubem, które zobrazowane są 140 fotografiami z różnych lat - najstarsze pochodzą z lat 30. ub. wieku.
Jak powiedziała PAP jedna z autorek Barbara Pawlic-Miśkiewicz z MZR, zbiórka zdjęć do ślubnej publikacji spotkała się z dużym zainteresowaniem, dlatego i tym razem zwraca się do społeczności tatarskiej o przekazanie fotografii dotyczących rytuału pogrzebowego.
Autorka wyjaśniła, że w tradycji tatarskiej pogrzeb jest "najbardziej wymagającym obrzędem, składa się z wielu rozmaitych elementów. O nich wszystkich będzie opowiadała publikacja" - powiedziała.
Album o tatarskich tradycjach pogrzebowych będzie rozpoczynał się od przygotowań do pogrzebu. Znajdą się w nim również opisy potraw, tradycyjnie spożywanych w czasie uroczystości pogrzebowych - m. in. Kaszki, czyli ryżu gotowanego na mleku, podawanego z rodzynkami, masłem i cynamonem oraz Dżajmy, czyli usmażonych na maśle cieniutkich placków.
Barbara Pawlic-Miśkiewicz podkreśliła, że w tradycji muzułmańskiej są trzy najważniejsze elementy pogrzebu: rytualne obmycie ciała zmarłego, zawinięcie go w całun, modlitwa pogrzebowa al-dżenaza (w tatarskiej wymowie dżenazie namaz) oraz pochówek.
Obmyte i zawinięte w biały całun ciało umieszczone zostaje na podwyższeniu przykryty suknem zwanym pokrywałem. Następnie odbywa się czuwanie przy zmarłym, odmawianie są modlitwy.
Sam pochówek odbywa się na mizarze, czyli muzułmańskim cmentarzu. Ciało zmarłego składa się w ziemi bez trumny tylko w całunie. Potem z ustawia się nad nim osłaniającą konstrukcję z desek. Następnie imam sypie pierwszą garść ziemi. Zgodnie z tatarskim zwyczajem grób przybiera formę kopczyka i zostaje obłożony kamieniami - wyjaśniła autorka albumu.
Na zakończenie pogrzebu każdy otrzymuje Sadogę - czyli słodki poczęstunek - którą trzeba spożyć w intencji zmarłego. Barbara Pawlic-Miśkiewicz wyjaśniła, że tradycyjnie na tym pogrzeb się kończył, ale obecnie coraz częściej po pogrzebie goście zapraszani są na wspólny posiłek.
Album obrazujący tradycje pogrzebowe ma się ukazać w nakładzie 500 egzemplarzy.
Jako datę dobrowolnego osadnictwa tatarskiego w Wielkim Księstwie Litewskim i Rzeczypospolitej Jan Długosz podaje rok 1397. Na ziemie polskie Tatarzy przynieśli ze sobą islam. Już w XVI-XVII w. zatracili jednak swój język i wiele obyczajów, a nazwiska rodowe uległy spolszczeniu.
Ilu jest obecnie Tatarów w Polsce, dokładnie nie wiadomo. W środowisku tej mniejszości działa Muzułmański Związek Religijny w RP oraz Związek Tatarów RP. Ten pierwszy liczbę polskich muzułmanów, w większości właśnie pochodzenia tatarskiego, szacuje na ok. 5 tys. osób. W ostatnim spisie powszechnym pochodzenie tatarskie zadeklarowało niespełna 2 tys. osób. (PAP)
swi/ pat/
