Prace przy konserwacji ołtarza Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej w Krakowie są zaawansowane w 2/3. Najważniejszym tegorocznym odkryciem było odczytanie na jednej z figur daty 1486 r. - trzy lata wcześniejszej niż przyjęty w literaturze fachowej moment poświęcenia ołtarza.
Proboszcz parafii mariackiej ks. infułat dr Dariusz Raś liczy, że za rok w Boże Narodzenie wierni i turyści będą mogli oglądać otwarty i odrestaurowany ołtarz. "Nie chcielibyśmy przedłużać prac, ale trzeba pamiętać, że przy tak cennym dziele sztuki pośpiech jest niewskazany" – mówił ks. Raś.
Obecnie prowadzone są prace przy najważniejszych, umieszczonych w centralnej części ołtarza scenach: Zaśnięcia oraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Konserwatorzy zajmują się uzupełnianiem ubytków kolorystycznych we wszystkich rzeźbach i detalach architektonicznych. Zdemontowanych zostało także sześć płaskorzeźb widocznych, gdy skrzydła ołtarza są otwarte – zostaną one poddane renowacji w przyszłym roku.
"Zaawansowanie prac możemy określić na 2/3" – mówił kierownik prac badawczo-konserwatorskich dr hab. Jarosław Adamowicz. Rekonstruowany będzie środkowy baldachim umieszczony nad rzeźbami przedstawiającymi Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Został on zmieniony w XIX wieku i jego wygląd nie odpowiada gotyckiemu oryginałowi. Zmieniony zostanie odcień błękitu wypełniający ramę i tło szafy głównej.
Rozpoczęły się badania dendrochronologiczne elementów dębowych, które mają na celu ustalenie, kiedy pozyskane zostało drewno użyte do budowy elementów konstrukcyjnych ołtarza. Podczas tegorocznych prac na boku jednej z figur apostoła św. Jakuba, podtrzymującego zasypiającą Maryję odsłonięto i odczytano datę 1486 r. Cyfry - z charakterystyczną czwórką – są typowe dla okresu gotyku. Według specjalistów ciekawostką jest data 1486 - o trzy lata wcześniejsza niż przyjęty w literaturze moment poświęcenia ołtarza.
Gotowa jest dokumentacja fotograficzna, opisowa, rysunkowa poszczególnych scen ołtarza oraz dokumentacja prowadzonych badań fizykochemicznych.
Trwają prace nad programem zabezpieczenia ołtarza przed zagrożeniami takimi jak pożar, ale ma on uwzględniać wszystkie czynniki wpływające na stan zachowania zabytku: temperaturę, wilgotność i zanieczyszczenie powietrza. Program ten będzie powiązany z planem zabezpieczenia całej świątyni.
Ołtarz Wita Stwosza składa się z szafy głównej z figurami, która jest ustawiona na predelli (podstawie), skrzydeł ruchomych i nieruchomych ozdobionych płaskorzeźbami oraz zwieńczenia. Jego konstrukcja jest wykonana z drewna dębowego, tła dla płaskorzeźb i rzeźb z drewna modrzewiowego, a płaskorzeźby, rzeźby i detale architektoniczne z drewna lipowego – złoconego i polichromowanego.
Prace konserwatorskie przy ołtarzu rozpoczęły się we wrześniu 2015 roku i potrwają do 2021 r. Prowadzi je Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki warszawskiej i krakowskiej ASP. Badania i konserwacja ołtarza Wita Stwosza mają kosztować w sumie 13,7 mln zł.( PAP)
autor: Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ itm/
