Wymarsz prawosławnej pielgrzymki z białostockiej parafii Proroka Eliasza do Zwierek na doroczne uroczystości ku czci męczennika Gabriela. Białystok, 10.05.2024. Fot. PAP/A. Reszko
W Zwierkach koło Zabłudowa (Podlaskie) zakończyły się w sobotę po południu dwudniowe cerkiewne uroczystości ku czci męczennika Gabriela – świętego ziemi białostockiej i patrona prawosławnej młodzieży. Zwierki to jego rodzinna miejscowość.
Uroczystości odbywają się rokrocznie 3 maja. W tym roku był to jednak Wielki Piątek prawosławnych i wiernych innych obrządków wschodnich, którzy Wielkanoc obchodzili pięć tygodni po katolickiej.
Dlatego obchody w Zwierkach i organizacja pielgrzymek na nie zostały przeniesione na 10-11 maja. W sobotę głównej liturgii w tamtejszej cerkwi przewodniczył ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub w asyście innych hierarchów.
Zgodnie ze wschodnią tradycją obchody zaczęły się wieczorem dnia poprzedzającego, dlatego już w piątek zostały tam przewiezione relikwie Gabriela, przez większą część roku przechowywane w prawosławnej katedrze św. Mikołaja w Białymstoku. Do katedry wrócą we wrześniu w rocznicę przeniesienia ich do Białegostoku z Grodna na Białorusi.
Część wiernych przybyła na uroczystości do Zwierek w zorganizowanych pielgrzymkach. Tradycyjnie najliczniejszą była pielgrzymka z – oddalonego o 10 km Białegostoku, zorganizowana przez Bractwo Młodzieży Prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej. W tym roku wzięło w niej udział ok. trzystu osób. Pątnicy przyszli też m.in. z Gródka.
Gabriel pochodził ze Zwierek. Urodził się tam w 1684 r. w pobożnej, prawosławnej rodzinie chłopskiej. Gdy miał 6 lat, został w nieznanych okolicznościach uprowadzony z domu i zamordowany. Po odnalezieniu ciała na łące niedaleko wsi pochowano je na cmentarzu w rodzinnej miejscowości.
Po prawie 30 latach, kiedy szukano miejsc do pochówku zmarłych w wyniku epidemii, przypadkowo naruszono grób chłopca. Odkryto wówczas, że jego ciało nie uległo rozkładowi. Gdy przeniesiono je uroczyście do krypty cmentarnej w Zwierkach, epidemia ustała.
Podstawą kultu świętego stały się liczne uzdrowienia proszących o to przy jego grobie. Po pożarze w 1746 r. kaplicy w Zwierkach zwłoki chłopca przeniesiono do pobliskiego Zabłudowa – stąd Gabriel często określany jest mianem "zabłudowskiego".
Potem przez wiele lat relikwie wędrowały po Kresach Wschodnich. W 1944 r. trafiły do Grodna, skąd po kilkudziesięciu latach zostały przekazane polskiej Cerkwi i we wrześniu 1992 r. uroczyście przeniesione do białostockiej katedry prawosławnej. Rocznice tej uroczystości także są ważnym wydarzeniem w życiu Cerkwi w Polsce.
Na co dzień relikwiami opiekują się siostry zakonne z monasteru Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Początkowo mieścił się on w białostockich Dojlidach, we wrześniu 2008 r. został przeniesiony do Zwierek, gdy wybudowano tam nowy dom zakonny przy wznoszonej cerkwi.
W 2007 r. w lesie w pobliżu tej świątyni postawiono krzyż upamiętniający miejsce pochówku Gabriela w 1690 r. Jesienią 2012. w Zwierkach została konsekrowana cerkiew pw. Męczennika Gabriela.(PAP)
Autor: Robert Fiłończuk
rof/ joz/
