Premiera książki Elwiry Fibiger „Fortepian moja miłość” – w piątek

"Fortepian moja miłość" Elwiry Fibiger, córki ostatniego właściciela Fabryki Fortepianów i Pianin Calisia, to – jak informuje MBP - z jednej strony czuła opowieść o rodzinie, z drugiej historia sukcesu artystyczno-przemysłowego twórców zakładu.

To druga książka o rodzinie Fibigerów po „Duszy zaklętej w fortepianie" z 2015 r., także autorstwa Elwiry Fibiger.

"Instrumenty Fibigerów błyszczały w salonach i na takich statkach pasażerskich, jak +Chrobry+, gościły na światowej wystawie w Nowym Jorku. Zdobywały prestiżowe nagrody, doceniali je wielcy artyści, a wśród nich Józef Wieniawski, Jan Kiepura, Artur Rubinstein, Henryk Melcer-Szczawiński czy Stanisław Leopold Szpinalski" – przypomina MBP.

Książkę, przygotowaną w ramach stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wydał Księży Młyn z Łodzi. Na jej premierę i autorskie spotkanie z Elwirą Fibiger Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka zaprasza w najbliższy piątek o godz. 18 do Akceleratora Kultury przy Nowym Świecie 2A.

Aby uczcić rodzinę Fibigerów kaliscy radni ustanowili rok 2020 ich imieniem. Jednak z powodu pandemii większość zaplanowanych uroczystości przesunięto na 2021 r.

Założona w 1878 roku przez Gustawa Arnolda Fibigera fabryka produkowała fortepiany i pianina eksportowane na cały świat. Zakład przetrwał dwie wojny światowe, w czasach PRL-u został rozbudowany. Upadł w 2007 roku.

W uzasadnieniu do uchwały przywołano cytat z książki "Dusza zaklęta w fortepianie".

"Tutaj osiedli, zbudowali świetnie prosperujące przedsiębiorstwo i dom rodzinny. To tu spod ich rąk wychodziły najpiękniejsze instrumenty muzyczne, podziwiane na całym świecie. Swoje życie poświęcili fabryce w Kaliszu, kształceniu kolejnych generacji fortepianmistrzów, budowniczych, konstruktorów, techników, stroicieli fortepianów oraz pianin, na potrzeby całego kraju. Rodzina Fibigerów należy do elity obywateli Kalisza. Oni naprawdę kochali to miasto. Mieli inne możliwości w życiu, a zostali tutaj do końca. To było miasto ich życia, nadziei, sukcesów, porażek, wspomnień" – napisała Elwira Fibiger.

Fibigerowie przybyli do Kalisza w latach 40. XIX wieku, prawdopodobnie z Austrii. Głową rodziny był Carl Gottlob, stolarz umiejący budować instrumenty klawiszowe. Zdolności po ojcu przejął syn, Arnold Fibiger I, który urodził się w Kaliszu w 1847 r.

W 1898 r. Arnold Fibiger I przeniósł swoją wytwórnię na ul. Szewską (dzisiejsza ul. Chopina). Przedsiębiorstwo prowadzili kolejni członkowie rodziny: Gustaw Fibiger II (syn Arnolda) i jego syn Arnold Fibiger III, który był ostatnim właścicielem Fabryki Fortepianów i Pianin "Arnold Fibiger". Po upaństwowieniu w 1947 r. zakład przyjął nazwę Fabryka Fortepianów i Pianin "Calisia".

Choć Fibigerowie mieli korzenie austriacko-niemieckie to - jak podkreślono w uchwale - "na stałe wrośli w Polskę i Kalisz".

"Byli prawdziwymi patriotami. Gustaw Arnold Fibiger III, ostatni z właścicieli fabryki, był żołnierzem 25 Pułku Artylerii w Kaliszu. Brał udział w walkach pod Łęczycą, Kutnem, Młodzieszynem. W bitwie nad Bzurą został ranny w głowę. Po dostaniu się do niewoli przeszedł obóz jeniecki w Woldenbergu, gdzie mimo wielu prób skłonienia go do podpisania volkslisty odmówił, skazując się tym samym na szykany. W styczniu 1945 roku Gustaw III stracił siostrę Elwirę, bestialsko zamordowaną przez hitlerowców w grupie 56 osób w lesie skarszewskim, za działalność w ruchu oporu, a cztery dni później zginęła ich matka Wanda Fibiger" – przypomina uchwała.

Gustaw Arnold Fibiger III w uznaniu zasług na polach walki otrzymał Krzyż Walecznych. Po wojnie, mimo nacjonalizacji fabryki, pracował w niej do emerytury. Dzięki niemu w 1950 r. "Calisia" wyprodukowała 136 pianin, by rok później podwoić tę liczbę. Z 269 pianin wykonanych w 1951 roku 150 trafiło na eksport do Szwecji, Finlandii i Norwegii.

W 1953 r. Gustaw Fibiger III rozpoczął pracę nad konstrukcją nowego modelu wielkiego fortepianu koncertowego M-280, za który został odznaczony w 1956 r. Złotym Krzyżem Zasługi przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.

W Kaliszu działa kilkadziesiąt firm zajmujących się renowacją, budową, konstruowaniem fortepianów i pianin, znanych, cenionych w świecie. Nadal funkcjonuje Technikum Budowy Fortepianów im. Gustawa Arnolda Fibigera, obecnie w ramach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2. To jedyna szkoła w Polsce, a zarazem jedna z trzech, jakie istnieją na świecie, przygotowująca profesjonalnych stroicieli i korektorów instrumentów klawiszowych.

W Kaliszu są dwa oryginalne fortepiany Arnold Fibiger; jeden znajduje się w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego, drugi, przeznaczony do renowacji, został przekazany miastu przez Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu. Inne modele fortepianów, pianin produkowanych w Fabryce Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger można obejrzeć w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku.

W ramach Roku Fibigerów na budynku hali sportowej Olimpia przy ulicy Rzemieślniczej 6 w sąsiedztwie skweru Gustawa Arnolda Fibigera powstał mural o powierzchni 130 m kw. autorstwa Marcina Czai.

Zwieńczeniem obchodów będzie film dokumentalny Judyty Fibiger (córki Elwiry Fibiger) pt. "Dusza zaklęta w fortepianie". Do współpracy został zaproszony kompozytor Jan A. P. Kaczmarek, laureat Oscara w 2005 roku za muzykę do filmu "Marzyciel".

"Jest to dla mnie niezwykle ważne, że pan Jan zgodził się nie tylko napisać muzykę do filmu, ale również w nim wystąpić. Kalisz jest mu z pewnych powodów szczególnie bliski. Opowiemy o tym w filmie. Rozmówcami będą też uczniowie Gustawa Fibigera, konstruktorzy pianin, historycy związani z Kaliszem a także wybitne postacie świata muzyki od lat wypowiadające się entuzjastycznie na temat instrumentów kaliskiej fabryki" – powiedziała PAP Judyta Fibiger.(PAP)

Autorka: Ewa Bąkowska

bak/ pat/