Rękopisy powieści Zofii Kossak, znajdujące się w muzeum pisarki w Górkach Wielkich (Śląskie), wymagają pilnej konserwacji. Muzealnicy starają się powstrzymać degradacje i szukają funduszy na niezbędne prace.
Jak wyjaśnił szef muzeum Dominik Dubiel chodzi przede wszystkim o rękopisy różnych rozdziałów powieści. Zofia Kossak pisała je w zeszytach, które z natury rzeczy nie powstają z papieru najwyższej jakości.
„Rękopisy są już bardzo pożółkłe, co świadczy o zakwaszeniu papieru. To jest najgorsza sprawa. Sytuacja jest skomplikowana, bo wiele rękopisów na jednej stronie pisanych jest dwoma, a nawet trzema +pisadłami+; raz długopisem, innym razem piórem. To utrudnia konserwację” – powiedział Dominik Dubiel.
Szef muzeum dodał, że oprócz odkwaszenia niezbędna będzie także obróbka introligatorska. „Zeszyty trzeba rozebrać, zakonserwować, a następnie złożyć” – wyjaśnił.
Konserwacja jest niezbędna, by pamiątki po pisarce nie uległy zniszczeniu. Muzealnicy starają się w tej chwili minimalizować skutki zakwaszenia. „Robimy wszystko co możliwe. Przekładamy specjalnym papierem, przeprowadzamy część prac zachowawczych” – podkreślił Dominik Dubiel. Jak dodał, Muzeum będzie poszukiwało zewnętrznych źródeł finansowania konserwacji, aby rękopisy przetrwały. Stanie się to prawdopodobnie jeszcze w tym roku.
Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej (I voto Szczucka) w Górkach Wielkich powstało w 1973 r. Mieści się w domu, w którym pisarka zamieszkała po powrocie z emigracji w 1957 r. Jest częścią Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.
Zofia Kossak urodziła się 1890 r. W dorobku pisarki są m.in. powieści "Krzyżowcy", "Pożoga" i "Bez oręża".
Zofia była córką Tadeusza Kossaka, bliźniaka malarza Wojciecha, wnuczką Juliusza oraz kuzynką Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Po śmierci męża Stefana Szczuckiego w 1923 r. zamieszkała w dworze w Górkach Wielkich. Dwa lata później ponownie wyszła za mąż, za Zygmunta Szatkowskiego.
Podczas wojny założyła konspiracyjne organizacje Front Odrodzenia Polski oraz Radę Pomocy Żydom Żegota. Po wojnie została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Była więźniarką Auschwitz. W obozie straciła drugiego syna Tadeusza. W 1944 r. Niemcy przewieźli pisarkę z Auschwitz do więzienia na Pawiaku i skazali na śmierć. Dzięki staraniom władz podziemia udało się doprowadzić do jej uwolnienia. Uczestniczyła w powstaniu warszawskim. W 1945 r. wyjechała do Londynu.
Po powrocie z emigracji zamieszkała w Górkach Wielkich w domu ogrodnika położonym obok dworu, który spłonął. Zmarła w 1968 r. w Bielsku-Białej. Spoczywa na góreckim cmentarzu.(PAP)
szf/ mow/
