Wystawa pt. "Botticelli opowiada historię. Malarstwo mistrzów renesansu z kolekcji Accademia Carrara" w Zamku Królewskim Warszawa, 20.06.2022. Fot. PAP/R. Pietruszka
Rok 2022 w Zamku Królewskim w Warszawie był rekordowy pod względem frekwencji. Zamkowe wnętrza wraz z Ogrodami Królewskimi odwiedziło ponad milion siedemset czterdzieści tysięcy zwiedzających – poinformował prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku, podczas piątkowej konferencji podsumowującej miniony rok muzealny i nakreślającej plany na rok 2023.
Dużym zainteresowaniem cieszyły się ekspozycje czasowe, z których wystawę „Botticelli opowiada historię. Malarstwo mistrzów renesansu z kolekcji Accademia Carrara” obejrzało ponad 54 tys. osób. A ponad 31 tys. gości odwiedziło największą ubiegłoroczną wystawę w Zamku – „Bernardo Bellotto. W 300. rocznicę urodzin malarza”.
Podczas akcji Darmowy listopad, zamkowe apartamenty, sale Pałacu Pod Blachą, a także wystawy czasowe zwiedziło niemal 84 tys. gości.
300. rocznicę urodzin Bernarda Bellotta, słynnego malarza, mocno związanego z Warszawą i z Zamkiem, uczczono wielką wystawą monograficzną artysty i obszerną prezentacją prac malarza, przygotowaną wspólnie ze Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie. Na ekspozycji znalazło się około 150 dzieł – obrazów, grafik i rysunków najbardziej charakterystycznych dla poszczególnych okresów twórczości Canaletta, a pochodzących m.in. z National Gallery i British Museum w Londynie, Kunsthistorisches Museum w Wiedniu, J.P. Getty Museum w Los Angeles, Fitzwilliam Museum w Cambridge, Manchester Gallery of Art, Museo Capodimonte w Neapolu, Pinacoteca del Castello Sforzesco w Mediolanie, Musei Reali w Turynie i Gemäldegalerie w Dreźnie. Wystawa, wraz z towarzyszącym jej cyklem wykładów, i przedsięwzięć edukacyjnych stała się wydarzeniem kulturalnym w stolicy. Swoistym jej rozwinięciem stała się czasowa prezentacja obrazu wuja Bellotta – Antonio Canala, który można oglądać w Zamku jeszcze do 5 marca 2023.
Można było oglądać także wystawę monograficzną innego malarza związanego z dworem Stanisława Augusta – Jana Piotra Norblina. Był to pokaz 125 dzieł sztuki ze zbiorów Zamku – oleje, gwasze, akwarele, rysunki kreślone tuszem i akwaforty. Wśród nich prace dotąd nieznane lub dotychczas uznawane za zaginione.
W ubiegłym roku zagościła w Zamku również sztuka współczesna. Od grudnia w Bibliotece Królewskiej można oglądać prace Magdaleny Abakanowicz. „Surowe formy sztuki współczesnej umiejscowione w zabytkowym, osiemnastowiecznym wnętrzu to zestawienie niecodzienne, uruchamiające całą gamę dodatkowych znaczeń” – ocenili kuratorzy. Wystawę można oglądać jeszcze do 19 lutego.
W maju 2022 r. w Zamku Królewskim w Warszawie miało mieć miejsce wyjątkowe wydarzenie – po raz pierwszy po ponad 200 latach księgozbiór Stanisława Augusta miał ponownie wypełnić Bibliotekę Królewską. Przygotowywaną od kilku lat we współpracy z Narodową Biblioteką Ukrainy im. W.I. Wernadskiego w Kijowie wystawę zniweczył jednak rosyjski atak na Ukrainę i trwająca wojna. „Nie rezygnując z planów, a odkładając je jedynie na późniejszy czas - oddano do rąk czytelników publikacje przygotowywane razem z wystawą – dwutomowy katalog prezentujący bezcenny księgozbiór Stanisława Augusta oraz zbiór esejów o królewskiej bibliotece” - powiedział prof. Fałkowski
Po wybuchu wojny na Ukrainie Zamek Królewski przyłączył się do akcji wsparcia nie tylko symbolicznych ale także praktycznych - od pierwszych dni wojny otworzył przestrzenie dla gości z Ukrainy. Zamkowi edukatorzy prowadzili zajęcia dla dzieci i młodzieży w języku ukraińskim, w których wzięło udział 55 grup z organizacji pracujących dla uchodźców z Ukrainy. Zaproponowano także bezpłatne oprowadzania dla gości z Ukrainy w ich ojczystym języku, z których skorzystało prawie 3 tys. osób.
Podczas majowego Pikniku Jubileuszowego w Ogrodach Królewskich blisko 20 tys. osób odwiedziło ogrody zamkowe, oraz apartamenty Królewskie i Apartament Księcia Józefa Poniatowskiego w ramach bezpłatnego zwiedzania.
Wśród wydarzeń jubileuszowych osobne miejsce zajęła trzydniowa konferencja naukowa „Odbudowa, restytucja czy trwała ruina? Nowe życie obiektów rezydencjonalnych”, podczas której przedstawiono złożoność procesu odbudowy obiektów zabytkowych, począwszy od podjęcia decyzji poprzez realizację po ocenę efektów końcowych; zaprezentowano także inne teorie konserwatorskie dotyczące ochrony obiektów zabytkowych. Pod koniec roku ukazał się pierwszy tom nowej zamkowej serii Archiwum otwarte – „Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Wybór materiałów źródłowych z lat 197–1984”.
W ostatnich tygodniach ubiegłego roku kolekcja Zamku Królewskiego wzbogaciła się o nowe nabytki - przede wszystkim obrazy Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem oraz Marcella Bacciarellego. „Portret konny pazia Gintowta” Bellotta to dzieło, które znajdowało się w kolekcji króla Stanisława Augusta, co potwierdzają zachowane spisy inwentarzowe. „Portret Alberta Kazimierza Sasko–Cieszyńskiego” Bacciarellego namalowany został na zamówienie dworu cesarskiego, ale w okresie panowania ostatniego króla Polski.
Wśród nowych nabytków znalazły się także pojedyncze egzemplarze porcelany miśnieńskiej, rycina „Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego” Samuela Gottloba Kuetnera, wykonana na podstawie obrazu Marcella Bacciarellego; XVI-wieczna zbroja turniejowa wywodząca się z kręgu kultury niemieckiej; obraz Horace’a Verneta „César de Vachon de Belmont-Briançon, pułkownik 3 pułku gwardii honorowej w dniu bitwy pod Reims” oraz obraz François-Pascala-Simona Gérarda „Szkic portretu króla Murata”.
W ubiegłym roku z oferty przygotowanej przez Dział Edukacji Zamku skorzystało ponad 39 tys. Osób. Obejmowała ona m.in. lekcje i warsztaty dla szkół, lekcje z przedstawieniami teatralnymi, spotkania z kuratorami, warsztaty plastyczne, kursy malarstwa i rysunku, animacje w przestrzeniach działań twórczych na wystawach czasowych i warsztaty dla młodzieży.
Zamkowa przestrzeń ekspozycyjna jest sukcesywnie uzupełniana audiodeskrypcją eksponatów, czyli opisami dla osób z niepełnosprawnością wzroku. W 2022 r. po raz kolejny realizowany był program muzeoterapii, w ramach którego zorganizowano cykl zajęć dla pacjentów dziennych oddziałów psychiatrycznych.
Jak podkreślono na konferencji, Zamek Królewski w Warszawie jest instytucją bardzo aktywną w mediach społecznościowych - publikowane w nich informacje dotarły w ubr. do ponad 11 mln osób. Stronę internetową Zamku odwiedziło blisko 2 mln. osób.
Na stronie Cyfrowej Kolekcji Zamku Królewskiego w Warszawie można obejrzeć zarówno dzieła prezentowane we wnętrzach Zamku jak również te, które na co dzień nie są pokazywane (m.in. zbiory grafiki i rysunku). Obecnie na udostępnionych na stronie jest ponad 1,4 tys. obiektów (PAP)
Anna Bernat
abe/ pat/
