Ponad tysiąc szklanych negatywów pochodzących ze słynnego rzeszowskiego zakładu fotograficznego Edwarda Janusza zostało poddanych konserwacji i odnowionych. Negatywy, które powstały w okresie od lat 90. XIX stulecia do lat 30. XX wieku, dokumentują życie mieszkańców Rzeszowa.
Kolekcja negatywów znajduje się w zbiorach Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa. Jak poinformował we wtorek PAP jej szef Ryszard Winiarski, negatywy wymagały natychmiastowej konserwacji, aby aby można było je nadal użytkować.
„Przedstawiają one stary Rzeszów, jakiego już dziś nie zobaczymy, jego mieszkańców, czy to na portretach, czy na fotografiach rodzinnych, podczas spędzania wolnego czasu, zabaw na świeżym powietrzu. To bezcenny zbiór dokumentujący kawał historii naszego miasta i jego mieszkańców” – zaznaczył Winiarski.
Dodał, że wiele z zabytkowych negatywów wymagało „reanimacji”, by przywrócić je do stanu użytkowania. Miały bowiem pęknięcia na powierzchni, na innych doszło do procesu chemicznego zwanego wysrebrzeniem, czy odklejenia się emulsji, a nawet do zakażeń bakteryjnych.
Ponadto negatywy otrzymały nowe pudełka wykonane ze specjalnego papieru, tzw. bawełnianego, w których przechowywane są w pozycji pionowej, ustawione jak książki na półce, a nie jak dotychczas – leżące jeden na drugim, układane w stosy. Poprzedni sposób przechowywania negatywów sprzyjał bowiem uszkodzeniom.
Ponadto każdy z negatywów jest oddzielnie opakowany i zabezpieczony w papier, co uchroni je przed uszkodzeniem i pozwoli przechowywać przez wiele lat.
„Celem procesu konserwacji szklanych negatywów było przede wszystkim ich uchronienie przed całkowitym zniszczeniem. Teraz będzie możliwa digitalizacja zbiorów, a to z kolei pozwoli na dalsze wywoływanie z nich zdjęć, przygotowywanie wystaw, a także udostępnianie negatywów naukowcom, studentom, etnografom” – mówił szef Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa.
Dodał, że odnowienie i konserwację zabytkowych negatywów zlecono firmie z Krakowa specjalizującej się w tego typu pracach. Na przyszły rok zaplanowano konserwację kolejnych 800 negatywów.
Szklane negatywy odnaleziono w 1997 roku na strychu kamienicy, gdzie kiedyś znajdował się rzeszowski zakład fotograficzny Edwarda Janusza, jeden z największych w Galicji. Zakład pod szyldem E. Janusz działał w Rzeszowie w latach 1886-1951. Mieścił się przy ówczesnej ulicy Sandomierskiej (obecna ul. Grunwaldzka).
Edward Janusz, urodził się we Lwowie w 1850 r. Studiował na Politechnice Lwowskiej. Później był oficerem c.k. armii w stopniu porucznika. Od 1880 r. pracował jako fotograf, w 1898 r. został wyróżniony tytułem Cesarsko Królewskiego Nadwornego Fotografa.
Był nie tylko założycielem zakładu fotograficznego, ale także jednym z założycieli rzeszowskiego „gniazda” Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Zmarł w marcu 1914 r.
Po jego śmierci zakład prowadziła początkowo żona Leopoldyna, a później, do lat 70-tych XX wieku, córki Helena i Maria.(PAP)
autor: Agnieszka Pipała
api/aszw/
