Państwo będzie mogło pomagać finansowo polskim instytucjom kultury także poza granicami kraju - zakłada senacki projekt nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, którego pierwsze czytanie odbyło się we wtorek na posiedzeniu senackich komisji.
Komisje: Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, Kultury i Środków Przekazu oraz Ustawodawcza przeprowadziły we wtorek pierwsze czytanie projektu nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Zakłada on, że państwo polskie będzie mogło udzielać pomocy finansowej polskim instytucjom kultury poza granicami kraju. Połączone komisje projekt przyjęły i rekomendują go do przyjęcia na forum Senatu.
Projekt nowelizacji został zgłoszony przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na podstawie wniosku o podjęcie inicjatywy ustawodawczej wystosowanego przez Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu, Bibliotekę Polską w Paryżu i Polską Akademię Umiejętności w Krakowie.
Projekt odnosi się do instytucji przechowujących ważną część dziedzictwa narodowego, która powstała lub znalazła się poza granicami Polski. Instytucje, których dotyczy nowelizacja, zachowały ciągłość istnienia państwa polskiego i nadal sprawują opiekę nad polską spuścizną kulturową i historyczną. Zgodnie z obowiązującym prawem, instytucje te mogą ubiegać się o pomoc finansową na realizację konkretnych programów za pośrednictwem polskich organizacji pozarządowych. Zdaniem senatorów taka pomoc jest jednak niewystarczająca - te instytucje potrzebują stałego wsparcia finansowego na przetrwanie, na podstawowe wydatki administracyjne.
"Instytucje tej rangi nie powinny czekać na rozstrzygnięcie konkursu o przyznanie pieniędzy, ponieważ będą musiały przerwać swoją działalność, a to byłaby niepowetowaną stratą dla naszej kultury. Tym bardziej, że część tych zasobów jest pod opieką dawnych środowisk emigracyjnych, które nie dysponują wystarczającymi możliwościami finansowymi i organizacyjnymi, aby podołać temu zadaniu" - napisano w uzasadnieniu przygotowywanej nowelizacji.
Celem projektu jest zapewnienie stałych źródeł finansowania polskim instytucjom kultury prowadzącym działalność poza granicami kraju w zakresie ochrony i udostępniania polskiego dziedzictwa narodowego. Do obowiązującej ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej dodany zostanie zapis, który umożliwi sprawować mecenat państwu polskiemu polegający na "wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych, a także opieki nad zabytkami i ochrony dziedzictwa narodowego również za granicą" - jak napisano w projekcie nowelizacji.
Ponadto w projekcie ustawy wprowadza się zapis, który umożliwi ministrom, kierownikom urzędów centralnych, jednostkom samorządu terytorialnego tworzenie instytucji kultury z podmiotem utworzonym na podstawie prawa obcego i prowadzącym działalność w zakresie ochrony lub upowszechniania polskiego dziedzictwa narodowego. Powstałe w ten sposób instytucje kultury będą stanowiły element sektora finansów publicznych i będą mogły liczyć na finansowanie z budżetu państwa. W umowach o powołaniu instytucji kultury określona będzie wielkość środków niezbędnych do prowadzenia działalności, które wniesie każda ze stron, a także określone zostaną uprawnienia podmiotu zawierającego umowę co do treści statutu, powoływania dyrektora oraz likwidacji instytucji kultury.
Ponadto projekt umożliwia ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego podjęcie odpowiednich działań w przypadkach, w których niezbędne stanie się udzielenie doraźnej pomocy finansowej podmiotowi prowadzącemu zagranicą istotną działalność w tym obszarze. (PAP)
autor: Agata Szwedowicz
aszw/ itm/
