Obraz „Ekstaza świętego Franciszka” El Greca. Fot. PAP/Stanisław Rozpędzik
Siedem obrazów hiszpańskiego artysty El Greca prezentuje wystawa „Ars Sacra El Greco”, którą do 13 stycznia można oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach. Sześć z nich przyjechało na ekspozycję z Hiszpanii i Austrii, jeden - „Ekstaza św. Franciszka” - pochodzi ze zbiorów placówki.
"Ekstaza św. Franciszka to - jak poinformowali organizatorzy wystawy - najznamienitsze dzieło sztuki hiszpańskiej w Polsce". "Obraz powstał w okresie największego rozkwitu Hiszpanii w tzw. złotym wieku. Przyciąga turystów i miłośników malarstwa z regionu, jak i znawców sztuki nawet z odległych krajów, choćby z Japonii" - poinformował dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach dr Robert Mirończuk.
Obraz El Greca został ponad 50 lat temu odnaleziony przez dwie pracownice Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk: Izabellę Galicką i Hannę Sygietyńską, które inwentaryzowały zabytki na Mazowszu i Podlasiu. Sygietyńska i Galicka odkryły obraz w 1964 r. w Kosowie Lackim (woj. mazowieckie) na plebanii u miejscowego księdza. Po raz pierwszy "Ekstazę św. Franciszka" udostępniono zwiedzającym w 2004 r. w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach. Niedawno dzieło poddano gruntownej renowacji.
"Od niedawna udostępnione publiczności dzieło, ukazujące Świętego Stygmatyka, fascynuje postacią ukazaną w specyficznej dla malarza manierze, która skupiając na sobie uwagę oglądającego, niepostrzeżenie przenosi go w nieznaną, a zarazem niezwykłą sferę niebiańską, boską. Fenomenalnie ujęta kompozycja z roziskrzonym światłem i niezwykłą kolorystyką czynią postać św. Franciszka ekstatyczną, niezwykle uduchowioną, odmaterializowaną, ukazując zwykłym śmiertelnikom istnienie realnego pozaziemskiego świata" - ocenił dr Mirończuk.
Kustosz Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach Dorota Pikula powiedziała, że obraz namalowano w latach 1575-80, by potem mógł stać się wzorem dla kolejnych. Poinformowała, że z ponad 100 płócien El Greca obejmujących modlitwę, medytację, stygmatyzację bądź ekstazę świętego Franciszka, ten "należy do najwcześniejszych".
Pikula zwróciła uwagę, że dla historyków sztuki "twórczość El Greca ma szczególny wymiar". "Nikt, poza El Greco, nie malował obrazów z takim rozedrganiem barwnym, z takim wibrującym, niezwykle oryginalnym i niepowtarzalnym światłem. Nikt nie nasycał swoich dzieł, tak jak on, wizyjnością. I teraz już sami możemy to zobaczyć i rozsmakować się w sztuce tego wyjątkowego Hiszpana" - wskazała.
Obok "Ekstazy św. Franciszka" na wystawie obejrzeć można inne obrazy El Greca: "Św. Weronika z chustą" (z Museo de Santa Cruz de Toledo), "Ukrzyżowanie z widokiem Toledo" (z Coleccion Banco Santander), "Św. Franciszek w ekstazie" (z kolekcji prywatnej w Wiedniu), "Ukrzyżowanie" (z Museo del Greco w Toledo), "Święty Franciszek z bratem Leonem medytujący o śmierci" (z Cabildo Primado w Toledo), "Św. Franciszek z bratem Leonem" (z Real Colegio Seminario de Corpus Cristi Valencia-Museo del Patriarca).
Wystawę zorganizowano z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę oraz 100-lecia utworzenia Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach. Ekspozycja została objęta patronatem prezydenta Andrzeja Dudy.
Wystawa jest prezentowana w muzeum od 4 października.
El Greco (1541-1614), właściwie Domenikos Theotokopulos, malarz hiszpański pochodzenia greckiego, namalował "Ekstazę św. Franciszka" ok. 1575 r. Obraz przedstawia smukłą postać świętego, zwróconego w stronę światła spływającego z nieba. Jego załzawione oczy skierowane są do góry w stronę jasności. Święty Franciszek ma szeroko rozłożone ręce, widnieją na nich ślady stygmatów. Obok świętego, w rogu obrazu znajduje się czaszka - symbol śmierci i przemijania życia. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska, Grzegorz Janikowski
ksi/ gj/ agz/
