Skarb Średzki w Muzeum Narodowym we Wrocławiu

Zespół średniowiecznych zabytków zwanych Skarbem Średzkim lub Skarbem Tysiąclecia to jeden z najcenniejszych skarbów średniowiecznych odnalezionych na terenie Europy. Najcenniejsze eksponaty, w tym złota korona ślubna z XIV w., wchodzące w skład skarbu znaleziono w trakcie prac budowlanych przy ulicy Daszyńskiego w Środzie Śląskiej. Część z nich znalazła się wcześniej na miejskim wysypisku wraz z wywożoną ziemią i dostała się w ręce postronnych osób.

Złota korona ślubna, którą można zobaczyć we wrocławskim Muzeum Narodowym, najprawdopodobniej należała do Blanki de Valois – pierwszej żony Karola IV Luksemburskiego.

Jak powiedziała PAP rzeczniczka Muzeum Narodowego we Wrocławiu Anna Kowalów, poszczególne segmenty klejnotu zdobione są naprzemiennie trójlistnymi plakietami z barwną emalią i dużymi szafirami oraz mniejszymi granatami, akwamarynami, szmaragdami, spinelami, tektytami i perłami. „Segmenty zwieńczone są figurami orłów trzymających w dziobach pierścienie i połączone szpilami, z których każda zakończona jest kwiatonem” - dodała Kowalów.

Złota korona ślubna, którą można zobaczyć we wrocławskim Muzeum Narodowym, najprawdopodobniej należała do Blanki de Valois – pierwszej żony Karola IV Luksemburskiego.

Na ekspozycji można również zobaczyć zaponę ozdobioną kameą z chalcedonu, która służyła do spinania ceremonialnych płaszczy dworskich oraz szat koronacyjnych i liturgicznych. Prezentowane są też dwie złote zawieszki z końca XII w., używane jako ozdoba głowy kobiecej.

Oprócz tego zwiedzający mogą zobaczyć złote pierścienie, sygnet z motywem półksiężyca i gwiazdy, taśmę zdobniczą przeznaczoną do okuwania cennych przedmiotów oraz część odnalezionych złotych monet.

Na podstawie badań źródłowych naukowcy przyjmują hipotezę, że złote precjoza koronne pochodzą ze skarbca czeskiego i znalazły się w Środzie Śląskiej w charakterze depozytu pod zastaw pożyczki zaciągniętej u żydowskich bankierów przez Karola IV Luksemburskiego - króla Niemiec i Czech, syna Jana Luksemburskiego.

W XIV w. Środa Śląska leżała w granicach królestwa Czech i była dynamicznym oraz liczącym się ośrodkiem handlowym. Opierając się na zachowanych dokumentach z połowy XIV w., historycy ustalili, że skarb został prawdopodobnie zdeponowany u bankiera Muscho (oboczna forma imienia Mojżesz). Potwierdza to obecność wśród odnalezionych klejnotów złotego pierścienia - własności tegoż bankiera. Zdaniem historyków prawdopodobnie skarb został ukryty przez żydowskiego bankiera w obliczu kolejnego pogromu Żydów, których obwiniano za sprowadzenie zarazy czarnej śmierci dziesiątkującej mieszkańców Europy.

Skarb średzki został przekazany do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu i po raz pierwszy pokazany tam w 1997 r., następnie znalazł się jako stały depozyt na ekspozycji w Środzie Śląskiej. Korona i inne zabytki były prezentowane na wystawach w Warszawie, Dreźnie, Valladolid i w Brukseli.

Wystawę można oglądać do 29 grudnia. (PAP)

pdo/ abr/