Wydana niedawno publikacja "Utracone zabytki powiatu gryfickiego, kamieńskiego i Świnoujścia" ma pomóc policjantom w odzyskaniu zabytków. W ramach programu policjanci sfotografowali także zabytkowe wyposażenie kościołów i oznakowali je na wypadek kradzieży.
Policyjny program polegał na rejestracji zabytków; wykonano 5 tys. dobrej jakości zdjęć, najcenniejsze z zabytków oznaczono numerem seryjnym.
Równocześnie te zabytki, których brak stwierdzono, znalazły się w książce autorstwa aspiranta sztabowego dra Marka Łuczaka, na co dzień zajmującego się w zachodniopomorskiej zwalczaniem przestępczości przeciwko zabytkom. W publikacji obok fotografii zabytku znajduje się m.in. jego opis, miejsce i data zaginięcia bądź kradzieży, czy jednostka policji prowadząca sprawę.
Podczas prac policjanci sfotografowali m.in. zabytkowe witraże, polichromie, rzeźby, obrazy, ambony, czy ołtarze. Po zakończeniu prac okazało się, że w stu kościołach w trzech powiatach brakuje 115 zabytków.
"Ta liczba zrobiła na mnie spore wrażenie, nie sądziłem, że braków będzie tak dużo" - mówi PAP Łuczak. "Część z nich zostało skradzionych w latach 90. i później. Problem w odzyskiwaniu zabytków polega m.in. na tym, że część z nich nie figuruje w bazie Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, bo utracono je przed wpisaniem do niej. Czasem fakt utracenia zabytku wychodzi po latach" - dodaje Łuczak.
Najwięcej, bo 29 brakujących zabytków stwierdzono w katedrze kamieńskiej, w której zgromadzono 300 takich obiektów. Jak powiedział Łuczak, jednym z najcenniejszych utraconych zabytków jest gotycki mszał z 1493 r. Został on skradziony ze skarbca kontrkatedry p.w. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim w czerwcu 1998 r.
Również jeden z ciekawszych przykładów utraty i odzyskania zabytków zdarzył się w kamieńskiej katedrze. Pod koniec 1990 r. z katedry ukradziono cztery siedemnastowieczne rzeźby z dawnego ołtarza przeniesionego do katedry z Trzęsacza - mówił Łuczak. Po kilku tygodniach dwie poszukiwane rzeźby odesłano do katedry - dodał.
Na skutek kradzieży utracono także w 2002 r. dwie cenne rzeźby z początku XVI w. pochodzące z kościoła w Jarszewie, a także w 2007 r. obraz przedstawiający ukrzyżowanie z połowy XIX w. z kościoła w Niemicy.
Dotkliwe straty cennych zabytków odczuł także kościół filialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Karsiborze drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia 1994 r., kiedy skradziono z niego pięć rzeźb pochodzących z końca XV w.
Publikacja, którą wydano również w języku angielskim, trafi do policjantów, służb konserwatorskich i zostanie udostępniona w wersji elektronicznej na stronach internetowych zachodniopomorskiej policji. Jej egzemplarze otrzyma także niemiecka policja i Interpol.
Podobne programy poświęcone zabytkom policja zrealizowała wcześniej w powiecie polickim, stargardzkim i Szczecinie.
To nie pierwsze wydawnictwo zachodniopomorskiej policji poświęcone zabytkom. W 2013 r. ukazało się drugie wydanie książki "Policja w walce o zabytki". To katalog utraconych zabytków i dzieł sztuki z kościołów, placówek kultury i skradzionych dziełach prywatnych. Książka powstała przede wszystkim z myślą o policjantach, którzy znajdą w niej opis konkretnych zabytków, jak również przepisy prawne dotyczące dzieł sztuki. (PAP)
res/ par/
