Tkaniny dwuosnowowe przedstawiające sceny z życia wsi i ludowe tradycje - znalazły się w kalendarzu na ten rok wydanym przez Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej. Można w nim znaleźć też rozpiskę etnograficznych imprez planowanych przez muzeum.
Położone w Wasilkowie k. Białegostoku muzeum ma charakter skansenu; w swoich zbiorach ma 750 tkanin dwuosnowowych, gromadzonych od 1949 roku. To największa kolekcja tych tkanin w kraju.
Tkaniny dwuosnowowe pojawiły w Polsce w XVIII wieku na terenie dzisiejszego województwa mazurskiego. Jednak warsztaty te zanikły i w połowie XIX wieku pojawiły się na terenie dzisiejszego województwa podlaskiego.
Tkanina dwuosnowowa jest tkaniną wełnianą. Składa się z dwóch warstw w różnych kolorach, które - w połączeniu - tworzą ornament. Na warsztacie tkackim uzyskiwany jest jednakowy wzór, ale w różnych kolorach. Obok drzew czy figur geometrycznych, głównych jej motywów, tka się też sceny z życia wiejskiego. Tkaniny nazywane są przez wiejskich użytkowników dywanami lub dywanami tkackimi.
Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej stara się promować tkaninę, w minionym roku zorganizowało wystawę takich tkanin, a na koniec roku wydało książkę "Tkanina dwuosnowowa" autorstwa etnografa Wojciecha Kowalczuka.
Tkaninę ma też promować kalendarz na 2023 rok, w którym znalazły tkaniny z kolekcji muzeum. Postawiono na tkaniny artystyczne, z janowskich warsztatów.
Jak przypomina muzeum, początki ośrodka tkackiego w Janowie, który skupiał tkaczki z Janowa i okolicznych miejscowości, sięgają lat 30. XX wieku. "Janowskie, unikatowe, ręcznie tkane wełniane tkaniny zachwycają swoimi kompozycjami i fakturą płóciennych splotów. Są poszukiwane nie tylko przez muzea, ale też krajowych i zagranicznych miłośników oraz kolekcjonerów sztuki" - napisało muzeum w kalendarzu.
Każdy miesiąc w kalendarzu przedstawiana inną scenkę z życia wsi, tradycyjne zajęcia rolnicze i hodowlane czy obrzędy i ludowe zwyczaje. Kalendarz rozpoczyna styczeń, który zilustrowany został tkaniną "Kolędnicy" autorstwa Heleny Malewickiej z Nowokolna z 1978 roku. Lutemu natomiast patronuje tkanina "Ferie zimowe" Janiny Buraczyk z Korycina z 1983 roku. Kalendarz zamyka tkanina autorstwa Felicji Malewickiej "Boże Narodzenie" z 1977 roku.
Jak pisze w książce "Tkanina dwuosnowowa" Wojciech Kowalczuk, tkaczki janowskie pokazały w zupełnie nowy sposób przedstawianie otaczającej rzeczywistości. "Prace te były bliskie mentalności ludowych tkaczek i ich widzeniu świata" - napisał i podkreślił, że tkaniny janowskie są uporządkowane i łączą w sobie realistyczne treści z dekoracyjną konwencją wypracowaną przez inne tkaczki.
W kalendarzu znalazła się też rozpiska etnograficznych imprez planowanych w tym roku w muzeum. Jako pierwsze, 12 lutego, mają odbyć się "Zapusty w skansenie". Wśród innych imprez znalazł się m.in. festyn przypominający tradycje związane z Zielonymi Świątkami, ale też edukacyjne zajęcia dla najmłodszych jak "Ferie na Ludowo", "Kraszanki" i "Gwiazdka w skansenie".(PAP)
autorka: Sylwia Wieczeryńska
swi/ dki/
