Synagoga na pocztówce z początku XX wieku. Źródło: Wikimedia Commons
120 lat temu w Katowicach przy dzisiejszej ul. Mickiewicza otwarto nową Wielką Synagogę. Aby upamiętnić tę rocznicę Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów organizuje cykl wydarzeń pod hasłem „My/Wy”.
Jak poinformował w poniedziałek Łukasz Kałębasiak z Miasta Ogrodów, będą to spotkania, debaty i spacery, podczas których będzie można poznać życie codzienne, kulturalne, religijne czy poglądy polityczne przedwojennych żydowskich mieszkańców miasta.
120-lat temu w Rosz Hashana, czyli żydowski Nowy Rok, 19 dnia miesiąca Tishri roku 5661 tj. 12 września 1900 r. w Katowicach otwarto nową Wielką Synagogę, wzorowaną na reformowanej Neue Synagoge funkcjonującej przy Oranienburger Straße w centrum Berlina. Głównym powodem decyzji o jej powstaniu była zbyt mała pojemność Starej Synagogi, zlokalizowanej od 1862 r. przy dzisiejszej ul. Słowackiego - oraz różnice poglądów pomiędzy żydami konserwatywnymi, a liberalnymi, skłaniającymi się ku asymilacji. Szybko rosnąca liczba żydowskich mieszkańców Katowic przyspieszyła decyzję o budowie nowej, większej bożnicy.
Wielka Synagoga stała się nowym centrum życia katowickiej diaspory przez prawie 40 lat. Obok niej powstała nowa łaźnia rytualna, piekarnia macy, rzeźnia rytualna, budynki administracyjne przynależące do gminy żydowskiej oraz szkoła. Wszystkie one przestały istnieć na skutek podpalenia przez Niemców w pierwszych dnia września 1939 r. Obecnie historię tego miejsca upamiętnia obelisk, odsłonięty w 1988 r. z napisem: "Dla uczczenia pamięci Żydów – mieszkańców Katowic – zgładzonych przez niemieckiego okupanta w latach 1939-1945".
16 września odbędzie się spacer miejski śladami historii Żydów katowickich z Pawłem Grają pt. "Śląsko-Zagłębiowskie Szwendania Okoliczne". Później odbędzie się panel dyskusyjny poświęcony 120-leciu synagogi w Katowicach z udziałem przewodniczącego Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach Włodzimierza Kaca oraz judaistki i kierowniczki Archiwum Miasta Katowice dr Zofii Kusztal.
Kolejnym punktem programu będzie panel dyskusyjny pt. "Ślady muzyki żydowskiej współcześnie" z udziałem Kajetana Prochyry (POLIN), Karoliny Cichej (artystki, autorki albumu "Jidyszland") i Michala Pal'ko (zespół Mojše), a wieczór zakończy koncert słowackiego zespołu Mojše. Wszystkie te wydarzenia można śledzić przez internet na profilu FB Miasta Ogrodów. 20 września odbędą się 2 spacery po cmentarzu żydowskim z dr Zofią Kusztal. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ pat/
