Kraków, 23.10.05. Zakonnice z klauzurowego zgromadzenia ss Bernardynek wracają po głosowaniu 23 bm. do klasztoru. PAP/J. Bednarczyk
Przypadające 2 lutego święto Ofiarowania Pańskiego, to zgodnie z decyzją Jana Pawła II od 1997 r. Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. Papież chciał, aby był on okazją do głębszej refleksji całego Kościoła powszechnego nad darem życia poświęconego Bogu.
Na 32 tys. osób konsekrowanych w Polsce 16 tys. 764 to siostry zakonne, 11 173 to zakonnicy, ok. 1270 to mniszki w zakonach kontemplacyjnych, ponad 1000 to członkowie Instytutów Świeckich Życia Konsekrowanego, zaś 338 to dziewice konsekrowane, 361 wdów poświęconych Bogu, 3 mężczyzn to wdowcy, 1 pustelnik i 8 pustelnic.
W 1997 r. Jan Paweł II ustanawiając Światowy Dzień Życia Konsekrowanego chciał, aby był on okazją do głębszej refleksji całego Kościoła powszechnego nad darem życia poświęconego Bogu. Dla samych konsekrowanych jest to dzień dziękczynienia za dar powołania.
We wszystkich klasztorach kontemplacyjnych w Polsce jest ok. 1270 mniszek, które mieszkają w 83 domach zakonnych, z tego 6 klasztorów, w których żyje 60 mniszek - nie należy do Konferencji Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce. Wszystkie klasztory należą do 13 rodzin zakonnych.
Najwięcej domów mają Karmelitanki - 28, Benedyktynki i Bernardynki - po 9 domów, a Klaryski od Wieczystej Adoracji mają w Polsce 8 domów. Klaryski mają 7 domów, zaś Klaryski-Kapucynki 6 klasztorów. Wizytki mają cztery domy, Dominikanki i Benedyktynki – Sakramentki po trzy, Kamedułki i Norbertynki mają po dwa klasztory, zaś tylko jeden domu w Polsce mają Redemptorystki i Anuncjatki.
Według danych z 2017 r. wykształcenie podstawowe ma 129 sióstr kontemplacyjnych, zawodowe – 167, średnie – 494, studium pomaturalne – 87, licencjat zawodowy – 35, magisterskie – 340, studium podyplomowe – 15, licencjat podyplomowy – 5, doktorat – 9.
W roku 2020 statystyczna mniszka w Polsce miała 55 lat i 3 miesiące.
Według danych opublikowanych przez Konferencję Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych obecnie jest w Polsce 1208 sióstr żyjących w zakonach klauzurowych. Wśród nich jest 1105 profesek wieczystych, 55 – profesek czasowych, 27 – nowicjuszek, 21 – postulantek, zaś 48 to aspirantki.
W ciągu pięciu ostatnich lat liczba mniszek zmniejszyła się o 95. Najwięcej ubyło profesek wieczystych – 54, profesek czasowych – 3. W nowicjacie w 2016 roku było 58 kobiet, zaś w 2020 było ich 27.
Konstytucja apostolska "Vultum Dei quaerere" oraz instrukcja "Cor orans" w 2018 roku wydłużyły obowiązkowy czas formacji w zakonach kontemplacyjnych z lat 5 do 9 - dodają trwający przynajmniej rok aspirat.
Pewien wypływ na zmniejszenie liczby profesek ma ilość zgonów. "W 2019 zmarło 21 mniszek, zaś w roku ubiegłym 29. Nie wiemy, w jakiej mierze ma to związek z obecną pandemią" – zauważyła przewodnicząca Konferencji Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych s. Weronika Sowulewska. Oceniła, że "przy tak wydłużonym okresie formacji, jaki obecnie obowiązuje, profesek wieczystych nie będzie kim zastąpić. Jeśli wszystko pójdzie dobrze wzrostu liczby profesek wieczystych oczekiwać można będzie dopiero za ok. 9 lat" – wskazała.
Według danych statystycznych za rok 2020 przekazanych PAP przez biuro prasowe Episkopatu, w Polsce żyje także 338 dziewic konsekrowanych, 361 wdów poświęconych Bogu, 3 wdowców, 1 pustelnik i 8 pustelnic. Są to formy istniejące w Kościele od pierwszych wieków. Zanikły wraz z powstaniem zakonów. Po Soborze Watykańskim II widać ich wyraźne odrodzenie.
Inną formą życia konsekrowanego są instytuty świeckie. Obecnie w Polsce jest ich 34 i żyje w nich ponad 1000 osób, z czego większość stanowią instytuty żeńskie. Instytut Świętej Rodziny ma dwa autonomiczne kręgi – mężczyzn, do którego należą kapłani i mężczyźni konsekrowani oraz krąg kobiet.
Z okazji dzisiejszego święta sekretarz Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego abp José Rodríguez Carballo wystosował list do osób konsekrowanych na świecie, w którym poprosił, żeby byli samarytanami tych dni, przezwyciężając pokusę pochylania się i użalania się nad sobą albo zamykania oczu w obliczu bólu, cierpienia, ubóstwa.
Poprosił jednocześnie o umieszczenie encykliki "Fratelli tutti" w centrum życia, formacji i misji. "Nie można ignorować prawdy o powszechnym braterstwie, która zawarta jest w modlitwie +Ojcze nasz+" - napisał. Jak wskazał - "Bez otwarcia się na Ojca wszystkich ludzi nie może być solidnych i stabilnych motywów apelu o braterstwo".
Przewodniczący Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego KEP klaretyn bp Jacek Kiciński w liście do konsekrowanych wskazał na znaczenie Słowa Bożego, które - jak zaznaczył - "sprawia, że każde wydarzenie, nawet trudne, nabiera sensu i może nas przybliżyć do Boga i drugiego człowieka".
Zwracając uwagę, że wiele osób doświadcza dziś głębokiego kryzysu wiary lub porzuca wspólnotę Kościoła napisał, że "wspólnoty zakonne stają się swego rodzaju źródłami światła w świecie pogrążonym w ciemności rozproszenia".
Podkreślił, że "ostatni czas, naznaczony dramatem pandemii, stał się dla wielu próbą wiary, a zarazem sprawdzianem wzajemnej odpowiedzialności za siebie". "W tej przestrzeni nie zabrakło obecności osób konsekrowanych, którzy spieszyli i spieszą z pomocą potrzebującym, chorym, cierpiącym, osamotnionym, ubogim i zapomnianym" – napisał.
Tylko na samym początku pandemii 377 sióstr posługiwało we wszystkich województwach w związku z brakami personalnymi. Dodatkowo 483 siostry pracowały na co dzień w placówkach medycznych, pomocy społecznej i opiekuńczo-wychowawczych.
Z powodu braków kadrowych w szpitalach pracę podjęły wówczas 63 siostry; w hospicjach - 6 sióstr, w DPS lub ZOL samorządowych i Caritas - 69 sióstr; w DPS, ZOL jako dodatkowy personel - 207 sióstr; w placówkach opiekuńczo-wychowawczych - 32 siostry.
Żeńskie zgromadzenia zakonne prowadzą w Polsce m.in. szpital z 84 łóżkami; 37 zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych dla 2600 osób; cztery zakłady rehabilitacyjne; 56 domów pomocy dla dzieci i młodzieży dla ponad 3800 osób; 60 domów pomocy społecznej dla dorosłych - dla ponad 4300 osób; osiem placówek całodobowej opieki dla chorych i niepełnosprawnych - ok. 160 osób; 30 prywatnych domów opieki dla osób starszych i chorych - ok. 1000 osób; siedem domów dla matek z małoletnimi dziećmi – 72 osoby; 80 stołówek dla bezdomnych i punktów wydawania żywności; 120 placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieży specjalnej troski, sierot naturalnych i społecznych dla 1700 osób oraz 80 świetlic środowiskowych dla 2700 dzieci i młodzieży.
Zbierana 2 lutego w świątyniach taca jest przeznaczona na utrzymanie zakonów kontemplacyjnych. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ mhr/
