W Kościele katolickim mszą krzyżma w Wielki Czwartek kończy się Wielki Post

Msza krzyżma, po łacinie missa chrismatis, sprawowana jest w porannych godzinach Wielkiego Czwartku, w związku z tym należy do czasu wielkopostnego. Celebrowana jest zawsze w katedrze, pod przewodnictwem ordynariusza diecezji, w otoczeniu prezbiterów (kapłanów) i przedstawicieli zgromadzeń zakonnych. W liturgii biorą także udział lektorzy, nadzwyczajni szafarze Eucharystii i wierni.

Zawarte w pontyfikale rzymskim (księga liturgiczna zawierająca modlitwy, przepisy czynności ceremonii i obrzędów) wprowadzenie do celebracji mszy krzyżma wskazuje, że ta liturgia jest "jednym z głównych przejawów pełni kapłaństwa biskupa oraz znakiem ścisłej łączności kapłanów z jego osobą".

Zgodnie z decyzją papieża Pawła VI z 6 marca 1970 r. w czasie mszy krzyżma kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia. Temu obrzędowi towarzyszy modlitwa Kościoła za duchowieństwo.

W liście na Wielki Czwartek do kapłanów "Na paschalnej drodze Kościoła" polscy biskupi podkreślili, że "bez eucharystii, gotowości do uniżonej służby w braterskiej wspólnocie oraz przyjaźni z Chrystusem kapłani nie zrealizują swojego posłannictwa".

Zastrzegli, że nie chodzi o abstrakcyjne deklaracje, ale o "codzienną gotowość do rozdawania życia poprzez uważną troskę o siostry i braci, nawet za cenę upokorzenia".

Wskazali potrzebę budowania wspólnoty kapłańskiej poprzez okazywanie wzajemnego wsparcia, dzielenie się wiarą, braterskim upomnieniem i zrozumieniem w słabości.

Zastrzegli, że mimo niewierności swoich sług Jezus pozostaje ich przyjacielem. "On wie, jak i kiedy Go zdradzamy, nie łudzi się co do nas ani nie wybrał nas ze względu na doskonałość naszego moralnego życia" – napisali biskupi.

Jako antidotum na "pokusę hipokryzji podwójnego życia, rozpaczy lub samopotępienia na wzór Judasza", wskazali przykład św. Piotra i jego stanięcie w prawdzie oraz dostrzeżenie przebaczającego, miłosiernego spojrzenia Chrystusa.

"Tylko w takim spotkaniu głębokie rozczarowanie sobą może przerodzić się w pokorę i miłosierdzie dla siebie, a w konsekwencji też dla innych" – napisali.

Zachęcili także kapłanów, aby "nie obwiniali siebie lub innych o niepowodzenie swoich planów", ale we wszystkim szczerze zwrócili się do Chrystusa. Jak zaznaczyli, "nigdzie poza Nim nie znajdziemy odpowiedniego wyjaśnienia".

Na zakończenie mszy krzyżma odbywa się obrzęd poświęcenia olejów: chorych i katechumenów oraz konsekracja krzyżma, które we wschodniej tradycji liturgicznej nazywane jest myronem. Świadectwa z VI w. mówią, że krzyżmo było mieszaniną oliwy z oliwek pierwszego tłoczenia na zimno i wonnego balsamu".

Historia namaszczania osób oraz przedmiotów sięga czasów Starego Testamentu. W Biblii czytamy, że osoby wybrane przez Boga do wykonywania szczególnych zadań, w ramach uroczystego obrzędu +pomazane były oliwą+. W Ewangelii św. Łukasza Jezus sam nazwał siebie Chrystusem, czyli namaszczonym przez Boga – +Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę+".

Grecki termin "christos" oznacza "namaszczony", "pomazaniec" i jest on odpowiednikiem hebrajskiego "maszijah".

Zgodnie z mszałem rzymskim przed zakończeniem modlitwy eucharystycznej przed doksologią, czyli zanim biskup wypowie słowa: "Przez Chrystusa naszego Pana, przez którego...", odbywa się poświęcenie oleju chorych, a po modlitwie po komunii świętej odbywa się obrzęd poświęcenia oleju katechumenów.

Następnie odbywa się obrzęd konsekracji krzyżma. Biskup wlewa wonności do oleju, przyrządzając krzyżmo. Do modlitwy konsekracyjnej nad olejem włączają się również koncelebransi, którzy przyzywając Ducha Świętego, wyciągają w milczeniu prawą rękę w stronę naczynia z olejem.

W sytuacjach nadzwyczajnych np. wojny czy epidemii, przepisy Kościoła katolickiego pozwalają na poświęcenie olejów w innym trybie. Może to wówczas uczynić kapłan.

Olej krzyżma świętego używany jest w sakramencie chrztu, bierzmowanie, podczas święceń kapłańskich, przy konsekracji kościołów i ołtarzy". (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ joz/