Otwarcie Forum Zarządców Miejsc Światowego Dziedzictwa. Kraków, 01.07.2017. Fot. PAP/J. Bednarczyk
W Krakowie rozpoczęło się organizowane po raz pierwszy Forum Zarządców Miejsc Światowego Dziedzictwa. Uczestnikami forum są zarządzający i sprawujący opiekę nad obiektami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO figurują 1052 miejsca i zabytki ze 165 państw. Obecność na Liście Światowego Dziedzictwa to wielki prestiż, ale również zobowiązanie do ochrony i konserwacji obiektu oraz takiego jego udostępniania, by zachowana została jego autentyczność i integralność.
„Odpowiedzialność spoczywająca na barkach zarządzających jest ogromna, wobec tych miejsc, społeczeństwa, społeczności międzynarodowej i przyszłych pokoleń” - mówiła dyrektor Światowego Centrum Dziedzictwa UNESCO Mechtild Roessler.
Mechtild Roessler podkreśliła, że w przypadku obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa wyzwaniem jest zachowanie ich wyjątkowych, uniwersalnych wartości i autentyczności w otoczeniu szybko zamieniającego się świata.
"Państwa powinny dbać o zarządzanie tymi miejscami według najlepszych standardów. Odpowiedzialność spoczywająca na barkach zarządzających jest ogromna, wobec tych miejsc, społeczeństwa, społeczności międzynarodowej i przyszłych pokoleń" – podkreśliła Roessler.
Dodała, że podczas spotkań z osobami zarządzającymi obiektami z listy wielokrotnie miała okazję widzieć, pod jaką presją działają i jak trudne bywa na co dzień poszukiwanie najlepszych rozwiązań. "Zarządzający obiektami wiedzą lepiej niż ktokolwiek inny, jakie są wyzwania związane z nimi, ale też, jakie są możliwości podkreślenia wartości tych miejsc" – mówiła.
"Ochrona dziedzictwa oznacza dzisiaj przede wszystkim potrzebę mądrego zarządzania zmianą, podobnie trzeba zwrócić uwagę na ewolucję podejścia do ochrony zabytków: mówimy o tym, by wykorzystywać przeszłość, budując przyszłość. Można się zastanawiać, czy dziedzictwo i rozwój to magiczne rodzeństwo, czy też być może zagadnienia i podmioty, które wzajemnie się wykluczają" – mówił prof. Jacek Purchla.
"Ochrona dziedzictwa oznacza dzisiaj przede wszystkim potrzebę mądrego zarządzania zmianą, podobnie trzeba zwrócić uwagę na ewolucję podejścia do ochrony zabytków: mówimy o tym, by wykorzystywać przeszłość, budując przyszłość. Można się zastanawiać, czy dziedzictwo i rozwój to magiczne rodzeństwo, czy też być może zagadnienia i podmioty, które wzajemnie się wykluczają" – mówił podczas inauguracji obrad przewodniczący 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO prof. Jacek Purchla.
Dodał, że miasta historyczne zadają sobie wiele fundamentalnych pytań dotyczących ochrony zabytków i ich odbudowy. Chodzi m.in. o to, jak oprzeć się presji inwestorów, o problemy, które muszą wziąć po uwagę architekci i planiści miejscy.
Forum zostało zorganizowane w Krakowie, którego Stare Miasto wraz ze Wzgórzem Wawelskim i Kazimierzem znalazło się na pierwszej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1978 r. jako jedno z pierwszych 12 obiektów na świecie.
"Często patrzymy na zarządzanie takimi miejscami jako na rodzaj wyróżnienia i nobilitacji, ale trzeba pamiętać, że zarządzający ma do rozwiązania także szereg istotnych problemów. My po 40 latach obecności na liście mamy wiele różnych doświadczeń, choćby wynikających z tego, że w tej zabytkowej tkance miasta trzeba podejmować decyzje dotyczące modernizacji jakiegoś obiektu, dostosowania go do współczesnych wymagań, chociażby sanitarnych. Wówczas zaczyna się batalia, jak to zrobić, żeby z jednej strony uszanować zabytkowy charakter różnych pomieszczeń czy przestrzeni, a z drugiej móc w nią zaingerować" – mówił dziennikarzom wiceprezydent Krakowa Andrzej Kulig.
Dodał, że kolejnym wyzwaniem dla miejsc i miast wpisanych na listę UNESCO jest ogromna liczba turystów. "Tymczasem mieszkańcy czasami chcieliby odzyskać te przestrzenie, które wcześniej posiadali niejako na wyłączność. W momencie, kiedy stają się one miejscami powszechnie uznanego, światowego dziedzictwa stają się otwarte dla wszystkich zwiedzających i bywa, że mieszkańcy czują się gośćmi u siebie. Myślę, że to doświadczenia wielu miast i chcielibyśmy przeprowadzić wymianę poglądów na ten temat" – powiedział Kulig.
Podczas inauguracji Forum prezydent Kulig mówił, że od blisko 40 lat w Krakowie funkcjonuje wspierany środkami z budżetu państwa Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, który przyznaje dotacje na konserwację zabytków. Od 2006 r. dotacje celowe na prace przy obiektach zabytkowych są udzielane także z budżetu miasta, a wsparcie z tego źródła w ciągu 10 lat uzyskało 230 wnioskodawców. Aby dbać o autentyczność i estetykę Starego Miasta objęto je przepisami o Parku Kulturowym.
Uczestnicy Forum mają zebrać wnioski i sugestie z kilkudniowej dyskusji w jednym dokumencie, który będzie prezentowany 6 lipca.
Forum Zarządców Miejsc Światowego Dziedzictwa po raz pierwszy towarzyszy sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO, który będzie obradował w Krakowie od niedzieli do 12 lipca.
Gospodarzem Forum Zarządców Miejsc Światowego jest Kraków, a zostało ono zorganizowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa we współpracy z ICCROM oraz Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO. (PAP)
wos/ amac/
