W Lesznowoli powstanie „Panoptikum” – centrum kompetencji dla muzeów, oddział Narodowego Instytutu Muzeów

Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński na konferencji prasowej w MKiDN przypomniał, że "w ostatnim roku przedpandemicznym polskie muzea odwiedziło 40 mln zwiedzających. Dla porównania, w tym samym roku, czyli w 2019, 60 mln Polaków odwiedziło kina". "A wiemy już, że w obecnym roku ten rekord z roku 2019 pobijemy. Polskie muzea są coraz bardziej atrakcyjne i coraz bardziej lubiane przez Polaków" – podkreślił.

"Nieprzypadkowo także w ciągu ostatnich lat realizujemy wielki proces inwestycyjny ponad 300 inwestycji, dużej skali, w polskich muzeach. To są nowe instytucje, ale także przekształcane instytucje dotychczasowe. Wydaje się, że to zjawisko jest bardzo charakterystyczne, bardzo pożądane przez społeczeństwo, a z drugiej strony oferta muzealnicza się zwiększa" – wskazał szef MKiDN.

Podał, że w polskich muzeach mamy ok. 20 mln obiektów. "Jednocześnie polskie muzea charakteryzują się pewnymi deficytami, np. w obszarze magazynowania: 5 proc. muzeów w ogóle nie ma magazynów, a 60 proc. ma magazyny o niedostatecznej powierzchni. Potrzeby dotyczące konserwacji i digitalizacji zbiorów ma od 60 do 70 proc. polskich muzeów. Jest więc jeszcze wiele do zrobienia i do wsparcia działalności polskich muzealników. Chcemy, żeby nasze instytucje były coraz bardziej nowoczesne, ale także, żeby spełniały wszystkie standardy muzealnicze, także te dotyczące bezpieczeństwa" – zaznaczył.

"Narodowy Instytut Muzeów, który jest takim instytutem eksperckim, wspierającym polskie muzealnictwo, realizuje wraz z naszym resortem, bo to jest instytut podlegający MKiDN, nową inwestycję, która ma wzmacniać infrastrukturę polskich muzeów – centrum kompetencji dla muzeów, które powstaje pod Warszawą, w Lesznowoli na 18-hektarowej działce" – poinformował minister Gliński.

Dodał, że w przyszłości być może trzeba będzie rozbudowywać to centrum, ponieważ ma pełnić wielorakie funkcje. "Ma uzupełniać te wszystkie funkcje, które nie są dostatecznie zaspokajane w naszych instytucjach muzealnych, często z przyczyn oczywistych, małe muzeum nie musi mieć specjalistycznych pracowni konserwatorskich czy digitalizacyjnych, ale może korzystać z takiego centrum kompetencji, które dostarcza te usługi dla muzealnictwa" – wyjaśnił szef resortu kultury.

Wskazał, że "szalenie ważną funkcją, którą to centrum będzie pełniło, jest funkcja magazynu zbiorów". "Tam gdzie muzea nie mają dostatecznych powierzchni magazynowych, także w naszym centrum będziemy mogli pełnić i tę usługę, ale tych usług będzie znacznie więcej – edukacja, szkolenie kadr, także ekspertyzy dotyczące bezpieczeństwa. Wszystko to będzie miało miejsce w tej naszej nowej inwestycji" – wymieniał Gliński.

Dyrektor Narodowego Instytutu Muzeów Paulina Florjanowicz powiedziała, że dzięki tej inwestycji "muzea nie tylko zyskają przestrzeń, gdzie będą mogły deponować swoje zbiory, ale przede wszystkim przestrzeń bezpieczną, ponieważ to co gwarantuje zachowanie zbiorów, dzieł sztuki, przedmiotów dokumentujących życie codziennie, to są odpowiednie warunki przechowywania".

"Dzisiaj tego typu specjalistyczne magazyny mają tylko największe muzea w Polsce, co jest normą, wszędzie na świecie tak jest, ponieważ są to bardzo skomplikowane inwestycje, natomiast my chcemy dać taką możliwość każdemu muzeum w Polsce, które będzie chciało z tej opcji skorzystać" – wskazała.

Idea powstania centrum kompetencji dla muzeów, wzorowanego na podobnych funkcjonujących m.in. w Danii, Holandii czy w Finlandii narodziła się w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i była odpowiedzią na realne potrzeby polskich muzeów. Jej realizację powierzono ówczesnemu Narodowemu Instytutowi Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów – obecnie Narodowemu Instytutowi Muzeów.

Jak napisano w informacji MKiDN, "+Panoptikum+ będzie oddziałem Narodowego Instytutu Muzeów, który zapewni szeroki wachlarz usług dla muzeów z całej Polski i stanie się ważną instytucją wspierającą rozwój kadr muzealnych, zapewniającą bezpieczeństwo przechowywanych zbiorów, edukującą i ułatwiającą dostęp do kultury lokalnej społeczności".

Inwestycja zlokalizowana jest na terenie należącym do Skarbu Państwa, o powierzchni 18 ha, w gminie Lesznowola, którą przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego nieodpłatnie przekazał Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

"Nad poszczególnymi elementami projektu czuwa zespół ekspertów złożony zarówno z doświadczonych pracowników NIM, jak i specjalistów zewnętrznych. Projekt dla muzeów powstaje przy udziale samych muzeów, m.in. Muzeum Zamku na Wawelu, Muzeum Narodowego w Gdańsku czy Muzeum Narodowego w Poznaniu" – podał resort kultury.

Prace budowlane przy projekcie rozpoczynają się 2023 r., a otwarcie "Panoptikum" planowane jest w 2025 r.

Wielofunkcyjny budynek będzie złożony z kilku wydzielonych funkcjonalnie przestrzeni: magazynowej – nowoczesne magazyny jedno– i dwupoziomowe z możliwością różnorodnego składowania, pomieszczenia przyjmowania i wydawania obiektów; pracowni – w pełni wyposażone pracownie konserwatorskie, fotograficzne i digitalizacyjne, pomieszczenia kwerend naukowych i pracy studialnej; przestrzeni edukacyjno-konferencyjnej – sala edukacyjna, wielofunkcyjna sala konferencyjno-szkoleniowa, sala ekspozycyjna, księgarnia; przestrzeni administracyjnej.

Budynek będzie przyjazny środowisku – został zaprojektowany tak, aby spełniał warunki uzyskania certyfikatu BREEAM. Projekt zakłada m.in. lokowanie na terenie inwestycji budek lęgowych dla ptaków, hoteli dla owadów, maksymalne obniżenie kosztów energii choćby przez wykorzystanie wody deszczowej oraz umieszczenie paneli fotowoltaicznych. Będzie złożony z kilku wydzielonych funkcjonalnie przestrzeni.

Projekt zakłada również zagospodarowanie bezpośredniego otoczenia budynku, w tym organizację parku, placu zabaw, ścieżek rowerowych, alejek spacerowych, miejsc wypoczynku, dróg dojazdowych, parkingów i miejsc ładowania samochodów elektrycznych. (PAP)

Autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ joz/